Kołomyja 2022 – kronika: dzień 8 – piątek

Fot. 1 Postawiona, na scalonej wczoraj podstawie, dolna część dużego, starego krzyża

Dzień piątkowy rozpoczynamy ciężkimi pracami.

Scalona wczoraj podstawa krzyża była gotowa do dalszych prac i ustawiliśmy na niej ciężką dolną część. Po wcześniejszym nawierceniu w części dolnej i górnej otworów na pręt zbrojeniowy, część górna została uniesiona sprzętem i ustawiona nad dolną, a po nałożeniu zaprawy i włożeniu pręta krzyż został scalony.


Fot. 2 Trwa czyszczenie połączenia z naddatku zaprawy


Fot. 3 Krzyż w całości, po sklejeniu

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 7 – czwartek

Fot. 1 Poskładana i sklejona tabliczka z pomnika Franciszka Ksawerego Hirnle – oczekuje na wklejenie w pomnik

Dzisiaj nadal trwały intensywne prace remontowe i malarskie.

Ustawiony został na betonowej podstawie i przyklejony pomnik kapitana Giziewicza, na którego składało się wiele odłamków.


Fot. 2 Pomnik Giziewicza przyklejony do podstawy, oczekuje końcowego mycia i impregnacji

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 6 – środa

Fot. 1 Odnowiony napis na krzyżu Janka Głowackiego (1-rocznego chłopca)

No i niestety już środa, a do zrobienia tak wiele. Nie podołamy wszystkim niezbędnym zadaniom, bo krótszy niż zwykle pobyt w Kołomyi na to nie pozwoli, ale coś tam zrobionego zawsze przybędzie.

Dzień szósty pobytu pozwolił m.in. odnowić napisy na kilkunastu mogiłach, wymyć kolejne pomniki, postawić kilka przewróconych na ziemię pomników, zaimpregnować te, które zostały do wczoraj pomalowane, a także „zamknąć” komorę grobową Piotra Skrupskiego z lewej strony.


Fot. 2 „Plecy” krzyża u Janka Głowackiego – nie dość, że tekst wielce dziwaczny, to jeszcze odszyfrowana na kamieniu data śmierci dziecka, wynikająca z zachowanych wyżłobień (30 czerwca), nie pokrywa się z datą w metrykach (1 lipca) (?!) – ale tak spotykamy na wielu pomnikach

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 5 – wtorek

Fot. 1 I jak tu odgadnąć - co napisać?

Wtorek – trzeci dzień pracy wolontariuszy na cmentarzu.

Na razie pogoda nie przeszkadza, więc cały czas pracujemy. Osoby miejscowe uprzątają teren między mogiłami, więc stert odpadów przybywa.

Wolontariusze z Polski intensywnie malują napisy na pomnikach, trwa wytężona praca myjką ciśnieniową i prace murarskie.


Fot. 2 Tomek maluje napis na grobowcu rodziny …

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 4 – poniedziałek

Fot. 1 „wysadzony” przez wyrosłe na mogile drzewo pomnik Karoliny Wittmann

Poniedziałek – 1 sierpnia – dla Polaków dzień pamięci o Powstaniu Warszawskim.

Dziś intensywnie już pracujemy. Ruszyło mycie pomników i ich elementów myjką ciśnieniową, rozpoczęliśmy odnawianie i nanoszenie napisów, trwają nadal prace porządkowe związane z uprzątaniem zeschłych gałęzi, trawy i zbieraniem śmieci naniesionych przez biesiadników i rozpoczęliśmy prace ratunkowe przy mogiłach, które najpilniej wymagają interwencji budowlano-renowacyjnej.


Fot. 2 Tomek po raz pierwszy maluje napis na pomniku i radzi sobie dobrze

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 3 – niedziela

Fot. 1 Nie sposób oczywiście, będąc w Kołomyi, nie „otrzeć” się o „Pisankę”

Trzeci dzień pobytu wolontariuszy na Ukrainie – niedziela – to dzień odpoczynku, więc mniej rygorów ze wstawaniem i posiłkami.
Na tą niedzielę przypada w parafii rzymsko-katolickiej święto patronalne – św. Ignacego Loyoli, a więc odpust.

Jedyna w tym dniu msza św. gromadzi niemal komplet parafian, a ze strony duchowieństwa księża, ojcowie i siostry zakonne z dekanatu.

Idąc do kościoła był czas i okazja spokojnie popatrzeć na ulice, budowle i ciekawe miejsca w centrum.


Fot. 2 W Rynku, ukwiecenie w narodowych barwach Ukrainy przyozdabia Ratusz i przyległe obiekty

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 2 – pierwszy dzień na cmentarzu

Fot. 1 Zniszczony przez drzewo pomnik grobowca Baeckerów – będzie to chyba (?) jedno z trudniejszych zadań ze względu na ciężar elementów i wysokość

Sobota – po przekazaniu darów na ręce ks. Proboszcza w parafii św. Ignacego Loyoli, do dalszej dystrybucji potrzebującym, jedziemy na cmentarz i rozpoczynamy zasadnicze działania.

Wypakowanie sprzętu, dokonanie oględzin aktualnego stanu cmentarza, a więc potrzeb i możliwości działań i zaczynamy pracę.


Fot. 2 Czekający od roku na sklejenie i ustawienie krzyż

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 1 – przygotowania i podróż

Fot. 1 Cmentarz rzymsko-katolicki w Kołomyi

Mimo, początkowo, wielu obaw i trudności etap 2 tegorocznej akcji Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej – ratowania cmentarzy kresowych – doszedł do skutku i został rozpoczęty.

Dzięki otrzymaniu znaczącej dotacji „Fundacji KGHM Polska Miedź” (bardzo pięknie dziękujemy), a także pozyskaniu wymaganego wkładu własnego, w czym główny udział miała kolejny rok Firma „Ubojnia Rytel” (serdeczne podziękowania za wielokrotne dotychczasowe wspieranie) oraz kilka parafii rzymsko-katolickich naszego regionu (wielkie dzięki Księżom Proboszczom i Parafianom) i wiele osób prywatnych (także ogromne dzięki), możemy realizować kolejną część akcji ratowania cmentarzy kresowych w obecnym (2022) roku.




Pomimo trwającej nadal pandemii wirusa, a w obecnym roku dodatkowego nieszczęścia, bandyckiej napaści Rosji na Ukrainę, czyli faktycznego stanu wojny za naszą granicą, znalazła się grupa zdeterminowanych do wyjazdu i pracy, odważnych wolontariuszy, którzy będą uczestniczyć w obecnych działaniach TMKK (wyrażam wielką wdzięczność i uznanie za Waszą pozytywną decyzję na mój apel dotyczący wyjazdu i za udział - ogromne dzięki). Obyśmy (?) mogli wszystko szczęśliwie zakończyć w Polsce (Kraków, Wrocław)!

Aktualna część akcji dotyczy ponad 200-letniego cmentarza rzymsko-katolickiego w Kołomyi, gdzie kolejna grupa naszych wolontariuszy będzie pracować już 13 rok. Ze względu na ogromną (ponad 4 ha) powierzchnię cmentarza, a także bardzo dużą skalę zniszczeń (głównie ludzką ręką), ratowanie tej nekropolii postępuje bardzo wolno i mozolnie gdyż dotychczas udało się „ogarnąć”, w miarę skutecznie, około 2/3 powierzchni całego jej obszaru, choć i ten teren wymaga i potrzebuje jeszcze wiele dalszych działań.

Corocznie pracowaliśmy w Kołomyi pełne 2 tygodnie plus 2-3 dni i zakres wykonanych prac pozwalał wówczas osiągnąć w takim czasie jakiś znaczący efekt w postaci poprawy stanu konkretnego fragmentu całości obszaru.


Fot. 2 Odnaleziona w ziemi, wydobyta i odrestaurowana w 2021 roku płyta pomnikowa
Stanisława Mariana Giziewicza, kapitana 49 H.P.S.

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 8. Dzień (Sobota)

Ostatni dzień pracy na cmentarzu (sobota 18. czerwca), przy pogodnym niebie.

Poza zbieraniem sprzętu i narzędzi do samochodu wykorzystujemy czas na dokończenie malowania umytych wcześniej pomników i ich impregnację.

Staramy się wykorzystać środek impregnujący do ostatniej kropli, a poszło go tutaj całe 10 litrów.

Dzięki temu odmyte i pomalowane pomniki uzyskają ochronę przed glonami i czynnikami pogodowymi na kilka lat.

Fot. 1 Dorota uzupełnia warstwę malarską na pomniku Antoniny Michlewskiej (być może Michalewskiej?)


Fot. 2. Pomnik Michlewskiej po renowacji, zaimpregnowany

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 7 Dzień (Piątek)

Piątek podzieliliśmy pomiędzy 2 cmentarze – Stare Sioło i Zimną Wodę.

Po deszczowej nocy i poranku udaliśmy się, jeszcze przy drobnych opadach, do Starego Sioła. Tam już nie padało, więc panie zajęły się malowaniem napisów na kolejnych pomnikach.

Fot. 1 Natalka kończy napis u Wiktora Stokowskiego


Fot. 2 Dorota poprawia napis na bardzo starym krzyżu

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 6. Dzień (czwartek)

Dzisiaj w Polsce święto Bożego Ciała, a na Ukrainie przeniesione jest ono na niedzielę, więc kolejny dzień pracujemy na cmentarzu.

Słońce przypieka, ale prace postępują.

Wykonujemy prace przy pomnikach:

mycie,

Fot. 1 Dorotka operuje myjką ciśnieniową

malowanie napisów,


fot. 2 Natalka niestrudzenie nanosi napisy

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 5. Dzień (środa)

Środa – 15 czerwca – kolejny, trzeci dzień pracy na cmentarzu.

Po wstępnym wbetonowaniu słupków przyszedł czas na wsunięcie (po wypoziomowaniu podłoża) płyt, co udało się wykonać pomyślnie.

Przed tym płyty zostały 3-krotnie zaimpregnowane przed wilgocią, glonami i osiadaniem brudu, co może wystarczyć na parę lat.

Fot. 1 Maciek impregnuje płyty


Fot. 2 Płyty wsunięte pomiędzy słupki, więc zapora przed ziemią ze skarpy i chwastami jest gotowa

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 4. Dzień (wtorek)

Drugi dzień prac na cmentarzu – po obfitym nocnym deszczu, szczęśliwie, poranek bezdeszczowy, a i na cmentarzu trawa niezbyt mokra, więc buty nie przemakały.

Rada Wiejska Dawidowa, pod której zarządem jest Stare Sioło skierowała do pracy na cmentarzu 2 panów z kosami spalinowymi, którzy od rana (do naszego przyjazdu na cmentarz) zdążyli już wykosić dużą połać terenu, co umożliwiło swobodne poruszanie się w rejonie naszej dzisiejszej pracy oraz, oczywiście, zmieniło znacznie, w pozytywnym sensie, wygląd cmentarza.

Dziękujemy Sielskiej Radzie za to działanie.

Fot. 1 Wykoszony fragment cmentarza, trwa grabienie ściętej zieleni

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 3. Dzień

I tak nastał pierwszy dzień pracy na cmentarzu w Starym Siole (poniedziałek).

Pomimo przewidywanych opadów, szczęśliwie pogoda była słoneczna, więc można było pracować bez przeszkód.

Zabraliśmy się za „płytę” lapidarium, gdzie naleciało przy wszystkich obrzeżach sporo ziemi z sąsiedztwa i przez to zakorzenił się tam mocno perz.

Natalka z Dorotką odsłoniły, przy pomocy szpadli, motyk i grabi, 2 boki obszaru lapidarium z tej ziemi i chwastów, a Maciek „ogarnął trzeci bok, uzyskując dostęp do żwirowego podłoża.

Fot. 1. Usuwanie naleciałej ziemi i perzu z obrzeża płyty żwirowej

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 2. Dzień

Jako, że to niedziela, po śniadaniu udaliśmy się w kierunku Lwowa, ale żeby przygotować plan działania od poniedziałku na cmentarzu w Starym Siole, zajechaliśmy tam na wizję lokalną.

Na cmentarzu w miarę porządnie, choć oczywiście wiosenne trawy wyskoczyły na około 50 cm w górę, a rośliny krzaczaste także ponad 1 metr, więc w wielu miejscach przysłaniają obiekty związane z pochówkami.

Fot. 1 Widok - od wejścia - części cmentarza z najważniejszymi dla nas obiektami: mogiła Orlęcia Leliwy-Żurowskiego, gen. Romana Wybranowskiego, córki generała Ludwiki Ujejskiej i tworzone lapidarium.

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 1. Dzień

Tegoroczna (2022 r.) akcja ratowania cmentarzy kresowych przez wolontariuszy TMKK rozpoczęła się od wyjazdu do xxx w sobotę, 11. czerwca i zakwaterowaniu u Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

Podróż przebiegła nadspodziewanie sprawnie, gdyż pogoda sprzyjała spokojnej jeździe samochodem (sucho i pogodnie), ruch na A 4 był niewielki, a pas graniczny udało się przekroczyć w 30 minut (po stronie polskiej i ukraińskiej łącznie). Wielkie podziękowania za odprawę graniczną służbom paszportowym i celnym obu krajów, w tym Panom Komendantom, a także Konsulatowi RP we Lwowie.

Po dotarciu do xxxi wyładowaliśmy część darów, które stanowiła głównie żywność – tu podziękowanie dla Ośrodka Pomocy Społecznej w Sobótce (w szczególności Pan Kamil), a także dla 10. Ślężańskiej Drużynie Harcerek „Szlak” (szczególnie Natalka).

Część pomocy pochodziła z innych źródeł zbiórek przeprowadzonych przez TMKK.

Po chwilowym odpoczynku podjechaliśmy do Szpitala w xxx, gdzie na ręce głównej pielęgniarki zostały przekazane pozostałe dary otrzymane z Ośrodka w Sobótce, które stanowiły artykuły medyczne (sprzęt do kroplówek, płyny infuzyjne, opatrunki gipsowe, środki dezynfekcyjne, fartuchy dla personelu medycznego itp.).

Fot. 1 Natalka przekazuje symbolicznie dary medyczne dla szpitala

Cmentarze Kresowe 2022

Po okresie znacznych ograniczeń wyjazdowych i podróżniczych wywołanych pandemią wirusa, gdy chcieliśmy zaplanować kolejne prace na cmentarzach kresowych, na wiosnę i lato 2022 r., nastąpiła niespodziewanie brutalna agresja Rosji na Ukrainę.

Stawia ona pod ogromnym znakiem zapytania dalsze działania wolontariuszy TMKK w zakresie kontynuacji prac porządkowo-remontowych na cmentarzach i miejscach pamięci o naszych kresowych przodkach, którymi zajmujemy się systematycznie od roku 2010.
Pomimo zagrożenia znalezieniem się podczas wyjazdu na Ukrainę w zasięgu działań agresora, udało nam się dokonać kilkunastu wyjazdów z pomocą humanitarną dla Wołynia, Kołomyi, Halicza, Bóbrki, Zimnej Wody, Wojutycz i kilku innych miejsc.

Bardzo duże ilości darów, w postaci trwałej żywności, leków, materiałów opatrunkowych, sprzętu na użytek frontowy, odzieży, zabawek, artykułów szkolnych, ogromnej ilości środków higieny (pieluchy, pampersy, środki utrzymania czystości) i innych, a także trochę środków finansowych zostało przekazane do środowisk, z którymi współpracujemy od lat, aby można to było tam spożytkować według najpilniejszych potrzeb.


Zadanie ratowania cmentarzy i miejsc pamięci o przodkach wymaga ciągłej, systematycznej realizacji, gdyż zaprzestanie opieki nad nimi (remontu i porządkowania) sprawi częściową utratę i pogorszenie się osiągniętego przez12 lat działalności stanu tych miejsc, a brak kontynuacji powiększy degradację tych elementów pomnikowych, mogił i grobowców, których do tej pory nie zdążyliśmy odrestaurować.

Z tego powodu chcemy kontynuować prace na cmentarzach w roku bieżącym w możliwy w obecnej sytuacji sposób.
W ramach pierwszego, tegorocznego etapu działań na cmentarzach niewielka, zdeterminowana do pracy, grupka wolontariuszy, wyjedzie na okres 11-19 czerwca na Ukrainę, aby kontynuować dzieło na jednym z cmentarzy w rejonie Lwowa.
Chcemy tam zabezpieczyć dotychczasowo odremontowane zbiorowisko pomników przed degradacją ze strony przyrody oraz odrestaurować kolejne pomniki i mogiły.

Na działania nasze, na ten rok, nie dostaliśmy niestety dotychczas dofinansowania ze strony instytucji państwowych (pomimo wnioskowania), więc zamierzenia Towarzystwa muszą być mocno ograniczone, co do okresu i ilości mogących wyjechać wolontariuszy.

Zasoby finansowe Towarzystwa zostały bardzo mocno uszczuplone kilkunastoma dotychczasowymi (marzec-kwiecień br.)wyjazdami na Ukrainę z pomocą humanitarną, więc każde wsparcie pieniężne może pomóc w realizacji planowanych remontów miejsc spoczynku naszych przodków.

Apelujemy więc o każde możliwe wsparcie finansowe na cel remontu cmentarzy na Kresach.

Życzliwych ofiarodawców prosimy o przekazanie datków na konto naszego Towarzystwa, podane na stronie internetowej https://www.kresowianie.info/:

Konto Towarzystwa: 90 1940 1076 3071 3666 0000 0000

Wpłaty na konto z zagranicy:


Credit Agricole Bank Polska SA: AGRIPLPR 90 1940 1076 3071 3666 0000 0000

z tytułem wpłaty : „darowizna na działalność statutową – ratowanie cmentarzy kresowych”.

Funkcjonuje nadal forma internetowa możliwości wsparcia niniejszego projektu na portalu "zrzutka.pl" na stronie:
https://zrzutka.pl/uz73xm?utm_medium=mail&utm_source=postmark&utm_campaign=payment_notification

Opracował:
Zbyszek Saganowski
organizator prac

Kołomyja - spis grobów wg stanu na 2021

 

Początki kołomyjskiego cmentarza.

Z cmentarzem rzymsko-katolickim w Kołomyi zetknęłam się po raz pierwszy w roku 2007, podczas wyjazdu na Kresy z darami dla Polaków i zniczami na polskie cmentarze. Natomiast od roku 2010 jeżdżę do Kołomyi, wraz z grupą wolontariuszy z Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej, w ramach akcji ratowania tego cmentarza przed zapomnieniem i całkowitym zniszczeniem.

Wykonujemy na nim prace remontowo-porządkowe i z każdym rokiem posuwamy się w kolejne, dalsze obszary jego terytorium, a przy tym odkrywamy kolejne, ukryte w chwastach i ziemi elementy pomnikowe z informacjami o pochówkach, których te elementy dotyczą.

Cmentarz kołomyjski to historia miasta i jego mieszkańców zapisana na płytach nagrobnych. Nie znam dokładnej daty jego powstania, ale z informacji , które otrzymałam od pani Bożeny Krupskiej o początkach cmentarza, można sądzić, że powstał przed 1790 rokiem.

Kołomyja - cmentarz - inwentaryzacja - stan prac na 2021 - aktualizacja 20-02-2022

Wykaz osób pochowanych na cmentarzu rzymsko – katolickim w Kołomyi przy ul. Mazepy

(pisownia oryginalna wg inskrypcji nagrobnych)

(zaktualizowano na podstawie prac remontowych prowadzonych w VIII.2021 r.)


Uwagi:

- wykaz pochówków sporządzony jest na podstawie dokumentacji fotograficznej i spisu z natury dokonanego podczas prowadzonych na cmentarzu kołomyjskim, przez Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej w latach 2010 – 2021 prac remontowych,

- ze względu na trudności w prawidłowym odczytaniu napisów na wielu pomnikach, spowodowanych dużą erozją materiału, mogą wystąpić nieprawidłowości interpretacyjne widocznych w inskrypcjach znaków graficznych lub całkowity brak części znaków – będzie to sygnalizowane znakiem zapytania (?),

- w niektórych przypadkach wystąpiły trudności w rozpoznaniu cyfr oznaczających miesiąc, gdyż ich stan nie pozwolił domyślić się czy są to cyfry rzymskie, czy arabskie – stąd może być pomyłka w prawidłowej identyfikacji miesiąca, np. II – rzymskimi literami - luty, ale 11 – arabskimi - listopad,

- w napisach – wykonujący je kamieniarze - niejednokrotnie popełniali błędy pisarskie (brak literki, błędna literka, przestawione znaki itp.) – co uwidocznione jest w wykazie (tekst podany jest w oryginalnej pisowni),

- na części nagrobków podano dane osoby (imię i nazwisko) oraz datę urodzenia, nie umieszczając daty śmierci, więc nie wiadomo czy były to tylko przygotowane miejsca na pochówek takich osób, czy z jakichś niewiadomych powodów osoba została umieszczona w mogile, a nie dodano napisu związanego z datą śmierci? Jest to zupełnie niezrozumiałe np. w przypadku odlewanych żeliwnych tabliczek, gdyż trudno później (po śmierci osoby) dodać napis – a takie sytuacje zdokumentowaliśmy,

- niejednokrotnie daty zawarte w księgach różnią się od dat umieszczonych na pomnikach (np. czasem zamiast daty zgonu jest data pogrzebu)(?),

- lista będzie w dalszym ciągu uzupełniana i weryfikowana – bardzo prosimy o ewentualne, wiarygodne informacje weryfikujące – np. na podstawie dokumentów (ksiąg, metryk, dokumentów rodzinnych),

- osoby duchowne umieszczono w wykazie pod literą „K” – Księża (z dopiskiem „ks.” przed nazwiskiem) i „S” – Siostry zakonne (z dopiskiem „s.” przed nazwiskiem)


- aktualizację w 2020 r. sporządził: Przemysław Kobel,

- aktualizację w 2022 sporządziła Roma Saganowska i Zbigniew Saganowski,

- całość zaktualizowali: Roma Saganowska, Zbigniew Saganowski

Inwentaryzacja i wyjazd w 2020 odbyła się dzięki wsparciu finansowemu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA


oraz Fundacji Agencji Rozwoju Przemysłu


a także Firmy „Ubojnia Rytel”



Działania w 2021, w przeprowadzonym dużym zakresie, możliwe były dzięki wsparciu finansowemu Poloniki i Ubojni Rytel.

Kołomyja - cmentarz - inwentaryzacja - stan prac na 2021

Wykaz osób pochowanych na cmentarzu rzymsko – katolickim w Kołomyi przy ul. Mazepy

(pisownia oryginalna wg inskrypcji nagrobnych)

(zaktualizowano na podstawie prac remontowych prowadzonych w VIII.2020 r.)


Uwagi:

- wykaz pochówków sporządzony jest na podstawie dokumentacji fotograficznej i spisu z natury dokonanego podczas prowadzonych na cmentarzu kołomyjskim, przez Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej w latach 2010 – 2020 prac remontowych,

- ze względu na trudności w prawidłowym odczytaniu napisów na wielu pomnikach, spowodowanych dużą erozją materiału, mogą wystąpić nieprawidłowości interpretacyjne widocznych w inskrypcjach znaków graficznych lub całkowity brak części znaków – będzie to sygnalizowane znakiem zapytania (?),

- w niektórych przypadkach wystąpiły trudności w rozpoznaniu cyfr oznaczających miesiąc, gdyż ich stan nie pozwolił domyślić się czy są to cyfry rzymskie, czy arabskie – stąd może być pomyłka w prawidłowej identyfikacji miesiąca, np. II – rzymskimi literami - luty, ale 11 – arabskimi - listopad,

- w napisach – wykonujący je kamieniarze - niejednokrotnie popełniali błędy pisarskie (brak literki, błędna literka, przestawione znaki itp.) – co uwidocznione jest w wykazie (tekst podany jest w oryginalnej pisowni),

- na części nagrobków podano dane osoby (imię i nazwisko) oraz datę urodzenia, nie umieszczając daty śmierci, więc nie wiadomo czy były to tylko przygotowane miejsca na pochówek takich osób, czy z jakichś niewiadomych powodów osoba została umieszczona w mogile, a nie dodano napisu związanego z datą śmierci? Jest to zupełnie niezrozumiałe np. w przypadku odlewanych żeliwnych tabliczek, gdyż trudno później (po śmierci osoby) dodać napis – a takie sytuacje zdokumentowaliśmy,

- niejednokrotnie daty zawarte w księgach różnią się od dat umieszczonych na pomnikach (np. czasem zamiast daty zgonu jest data pogrzebu)(?),

- lista będzie w dalszym ciągu uzupełniana i weryfikowana – bardzo prosimy o ewentualne, wiarygodne informacje weryfikujące – np. na podstawie dokumentów (ksiąg, metryk, dokumentów rodzinnych),

- osoby duchowne umieszczono w wykazie pod literą „K” – Księża (z dopiskiem „ks.” przed nazwiskiem) i „S” – Siostry zakonne (z dopiskiem „s.” przed nazwiskiem)


- aktualizację w 2020 r. sporządził: Przemysław Kobel,

- całość zaktualizowali: Roma Saganowska, Zbigniew Saganowski

Inwentaryzacja i wyjazd odbyła się dzięki wsparciu finansowemu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, w ramach programu dotacyjnego „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat 2020”.

Zimna Woda - cmentarz - inwentaryzacja 2019

Niniejsza inwentaryzacja jest częścią projektu w ramach programu dotacyjnego „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą - wolontariat 2019” pod nazwą własną „Ratowanie kresowych cmentarzy 2019 poprzez wolontariat”, dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika".

Zimna Woda - cmentarz - spis nagrobków - 2019 - TMKK Wrocław
----------------------------------------------------------------------------------------

Lp. Napis na nagrobku Uwagi
1 bily 1936 lat 77
2 Assmann Ferdinand *29.01.1861 +01.09.1902 napis niemiecki
3 Assmann Maria *1835 +27.III.1907; Assmann Juljanna *1866 +17.XII.1912; Assmann Adolf *1865 +17.XI.1933
4 Baczkoski Józef przeżywszy lat 25 +8.10.1895
5 Baczkowski Karol przeżywszy lat 41 +23.01.1909
6 Baranowscy Paweł i Karolina
7 Baranowski Gabrjel przeżywszy lat 53 +29.04.1933
8 Baranowski Józef *11.II.1853 +19.I.1934; Baranowska Wiktorja *25.I.1854 +17.I.1927
9 Baranowski Paweł przeżywszy lat 72 +20.01.1938
10 Baranowski Stanisław *17.04.1872 +2.12.1922
11 Baranowski Zygmunt *8.II.1900 +8.IV.1934; Baranowski Andrzej *13.I.1927 +1936
12 Bąkowski Alfred *1869 +1916
13 Bechtlof Józefa *15.01.1927 +27.07.1928
14 Bergtraum - Sawkow Stefania *09.01.1913 +18.09.2008
15 Billian Fr. por. w.p. *16.XII.1898 +22.V.1942
16 Bobelak - Pircz Halina *19.08.1951 +14.02.1999 napis cyrylicą
17 Bobelak (Sidor) Bogusława *9.IX.1932 +21.VIII.1997; Bobelak Jan *6.VII.1931 +24.XI.2014 napis cyrylicą
18 Bobelak Olena *14.06.1928 06.02.2005 napis cyrylicą
19 Bobelak Stefan *04.08.1922 +06.12.1987 napis cyrylicą
20 Bokało Stefan *08.III.1896 +08.XII.1984; Bokało Zofia *06.I.1938 +27.X.1985 napis cyrylicą
21 Bondarewska Olena *12.03.1914 +08.12.1995; Bondarewski Semen *1.01.1912 +1988 napis cyrylicą
22 Borkowski Jan *1875 +07.03.1926; Borkowska Maryla *1904 +21.11.1920; Borkowska Franciszka Amelia *10.07.1877 +14.11.1942
23 Borowiec Anna *07.04.1906 +22.07.1987; Borowiec Iwan *1899 +27.03. 1970 napis cyrylicą
24 Bukowska Alunia córka Jana i Emilii *12.X.1942 +10.VII. 1943lub 8
25 Czubak Anna *10.V.1903 +25.XII.1946; Czubak Stiepan *23.IX.1903 +23.IX.1967 napis cyrylicą
26 Draguła Edward Jan *16.II.1918 +04.VIII.1941
27 Dreszerowa Kazmiera z Małaczyńskich przeżywszy lat 50 + 29.12.1894
28 Dudun Michał *31.03.1924 +06.07.1988; Dudun Anna *27.07.1927 +03.12.2014; napis cyrylicą
29 Ferenc Maria *18.03.1889 +20.11.1987 napis cyrylicą
30 Franków Marysia córka Bolesława i Wiktorji zasnęła w 1 wiośnie życia *9.07.1943 +14.02.1944
31 Gaczołowie grobowiec Michała i Klary; Gaczoł Michał *24.06.1871 +5.01.1934; Gaczoł Klara *5.05.1879 +1942; Sidor Eugenia *15.VI.1911 +4.I.1942
32 Gawlik Marja
33 Glisczyński Bolesław *22.08.1895 we wsi Płoniany w Królestwie Polskim +17.07.1905 we wsi Sygniówce
34 Hamal Michał *1907 +1941 napis cyrylicą
35 Hemmerling Franciszek Stanisław *4.07.1923 zm śmiercią tragiczną 12.05.1940
36 Hewak Kazimierz przezywszy lat 64 +01.X.1934
37 Hewak Marcin lat 67 +1909
38 Hilewicz Marya *12.III.1864 + 6.III. 1925
39 Horoszczak Wojciech przeżywszy lat 59 +01.04.1930
40 Hryciówna Maria *1891 +20.IX.1915
41 Jaworski Józef *1898 +08.04.1956; Jaworska Maria *1898 +14.07.1974 napis cyrylicą
42 Jocher Anton *1843 +1885 napis niemiecki
43 Jocher Józef *1840 + 1895 i Józefa *1846 +1909
44 Jocher Katharina geb. Hutter *1872 +1905 napis niemiecki
45 Kapuśniak Jakób przeżywszy lat 53 +18.02.1943
46 Kaznowski Józef *20.III.1920 +01.VIII.1943 śmiercią tragiczną
47 Kaznowski Marcin przeżył lat 61 +04.IV.1936
48 Kinasz Roman *15.II.1926 +20.II.1950 napis cyrylicą
49 Klisz Piotr *1926 +1989 napis cyrylicą
50 Kłak Maria *26.IV.1918 +12.III.1970 napis cyrylicą
51 Kłak Piotr *12.XII.1890 +15.V.1972 napis cyrylicą
52 Kober Elizabets Gattin des Christian Kober in Kaltwasser geboren den 13 Oktober 1843 gestorben den 17 Marz 1878 napis niemiecki
53 Koncewicz Stanisław *1902 +17.03.1919;Koncewicz Józefa *1856 +23.01.1932
54 Konciewicz …A z ….noszków 6 +18.08.? 1910
55 Kopf Władysław przeżywszy lat 33 +26.06.1939
56 Korniak Franciszek lat 19-legionista-poległ śmiercią bohaterską dnia 11. 01. 1919; Korniak Katarzyna przeżywszy lat 58 +25.10.1918
57 Kozimor Martin przeżył lat 63 +20.I.1884 w Signiówka napis niemiecki
58 Kozimor Theresia geboren Schuler przeżyła 56 lat +18.XI.1882 w Signiówka napis niemiecki
59 Kozłowski Józef *1876 +08.XII.1941; Kozłowska Zofia *1882 +12.06.1942 napis cyrylicą
60 Kozłowski Marcin *05.10.1821 +10.11.1895
61 Kozłowski Wawrzyniec *25.IV.1888 + 22.V.1959; Kozłowska Maria *12.V.1896 +07.III.1962 napis cyrylicą
62 Krukinicka Maria *1890 +1972 napis cyrylicą
63 Kuczyński Jan *30.07.1962 +08.10.2017 napis cyrylicą
64 Lej Eugenia *1905 +7.XI.1988; Lej Jan *1905 +5.XII.1988 napis cyrylicą
65 Lesiak Szczepan przeżywszy lat 54 + 1924
66 Lewkowicz Zofia *25.VII.1929 +21.VII.1985 napis cyrylicą
67 Łozińska Anna *07.VI.1924 +22.V.1998 napis cyrylicą
68 Łozińska Lubow *01.03.1957 +17.12.2018 napis cyrylicą
69 Łoziński Stefan *01.02.1931 +02.02.2006 napis cyrylicą
70 Łupczyński Jan * 17.I.1894 +24.XI.1933
71 Maluch Jan *1875 +28.VII.1940; Maluch Katarzyna z Bezpalków *1879 +14.IV.1953; Maluch Antonina *1911 +18.VIII.1947
72 Maluch Urszula *6.III.1925 +16.XII.1981
73 Małaczyńska Julia z Stawarskich przeżywszy lat 24 +17.10.1916
74 Marek Józef *07.IV.1904 +20.IX.1944; Marek Bronisława *24.III.1913 napis cyrylicą
75 Menzel Ludwig *1864 +1893 napis niemiecki
76 Messner Johann (vater) *10.01.1842 +02.10.1906; Messner Johann (sohn) *23.02.1883 +03.03.1906 napis niemiecki
77 Mic Anastasja +1946 napis cyrylicą
78 Michajliszin Bogdan *3.III.1931 +29.X.2017 napis cyrylicą
79 Mikita Anna *1870 we wsi Korowniki k. Przemyśla +1947 napis cyrylicą
80 Mikita Stefan *27.01.1904 +30.10.1948 napis cyrylicą
81 Miksiewicz Karolina przeżywszy lat 51 +02.07.1941
82 Miśków XX +1942 napis cyrylicą
83 Moosowie grobowiec Tomasza i Tekli ; Moos Tomasz *28.12.1863 +15.07.1933
84 Muller -grobowiec "Rodzina Edwardów Mullerów"
85 Muzyczka Karol przeżywszy lat 26 +21.10.1930
86 Nawrocki Roman *13.II. 1928 +25.V.1986 ; Nawrocki Stefania *25.XII.1937 +31.I.1998 napis cyrylicą
87 Nessel Józef przeżył lat 36 +24.XI.1934
88 Niżałowska Karolina nauczycielka ludowa *09.XI.1862 +05.II.1904
89 Nowak Iwan *1864 +1948; Nowak Julia *1867 +1963 napis cyrylicą
90 Nowak Olga *11.XI.1906 +07.VIII.1990 napis cyrylicą
91 Oleszczuk Albina *1904 +1942; Oleszczuk Paweł *1874 +1944; Oleszczuk Julia *1870 +1960
92 Ostaszewski Jewgej przeżył lat 25 +04.XI.1953 napis cyrylicą
93 Ostaszewski Wiktor *19.VIII.1930 +24.XI.1987 napis cyrylicą
94 Oziembłowski Andrzej *1882 +1957; Oziembłowska Katarzyna *1890 +1966
95 Padkowski Wiktoria Józef napis cyrylicą
96 Palinska Ewa *15.09.1941 +17.10.2017 napis cyrylicą
97 Palinski Fedir *24.I.1932 +01.X.2018 napis cyrylicą
98 Pastuszczak Emila *25.12.1935 +9.12.1996 napis cyrylicą
99 Pastuszczak Franciszek lat 27 +20.VII.1936; Pastuszczak Mateusz lat 71 +10.XI.1937
100 Pastuszczak Jan *25.12.1931 +15.06.2019 napis cyrylicą
101 Pastuszczak Julia *8.IV.1907 +15.VIII.1997; Pastuszczak Władysław *1887 +1939 napis cyrylicą
102 Paszyńska Stanisława *1902 +13.VI.1939 napis cyrylicą
103 Pawlaczek Franciszeka *08.03.1897 +30.08.1984 napis cyrylicą
104 Prokop Swjatosław *07.01.1907 +06.05.1988 napis cyrylicą
105 Ptaszyński Jan *1857 +17.III.1902; Schloser Paweł +1869 Rozalia +1875
106 Radzijewski Anton *1892 +1946; Radzijewska Maria *1910 +1991 napis cyrylicą
107 Rogacz Anastazja *1889 +1969 napis cyrylicą
108 Ruczka Seweryn *10.VI.1888 +04.XII.1947; Ruczka Pelagia * 04.VII. 1889 +12.II.1974 napis cyrylicą
109 Rusin Zofia *1871 +1947; Rusin-Bokało Maria *1900 +1959 napis cyrylicą
110 Rzeszowska Zofia *3.XI.1907 +23.VII. 1990 napis cyrylicą
111 Rzeszowski trzy groby bez imion napis cyrylicą
112 Sawkow - Bergtraum Stefania *09.01.1913 +18.09.2008
113 Selzer Maria przeż. lat 56 +10.12.1940; Najukochańsza córka Bajcarówna Alicja przeż 13 mies. +26.03.1941
114 Skiba Maria *17.01.1928 +02.01.2004 napis cyrylicą
115 Słoniowska Helena z Leśków lat 36 +19.III.1950
116 Sowa Józef *1910 +1944 napis cyrylicą
117 Sozanska Katarzyna *1900 +1980; Sozanski Iwan *1898 +1978 napis cyrylicą
118 Stadnik Ewa *17.09.1922 +30.09.1998 napis cyrylicą
119 Stadnik Pańko *09.08.1913 +26.11.1988 napis cyrylicą
120 Stanoszek Andrzej z Rudna żył lat 77 +29.VII.1940
121 Stanoszek Anna z Rudna żyła lat 74 +17.V.1935
122 Szczepaniuk Marja przeżywszy lat 87 +15.02.1932
123 Szczepańska z Buczkowskich Marya *4.VII.1836 +11.XII.1896; Euchelbercer Józio syn Albiny i Krzysztofa *6.VIII.1904 +9.VIII.1905
124 Szczurowski Antoni *25.II.1902 +10.IV.1942
125 Szostak Stanisław przeżył 11 lat +1931
126 Święcicka Rozalia z Dubików przeżywszy lat 66 +12.03.1936; Święcicki Józef przeż lat 70 +28.04.1936
127 Święcicki Jastrzębiec Władysław *18?07 +30.10.18?56
128 Terlecka Antonina *24.12.1912 +30.01.2004 napis cyrylicą
129 Terlecki Piotr * 08.07.1901 +23.10.1987 napis cyrylicą
130 Truba Katarzyna *27.09.1926 +2.05.2012 napis cyrylicą
131 Ullmanin Theresie geboren Minhie *15.X.1811 +28.II.1846 napis niemiecki
132 Wajdowicz Jan przeżył lat 59 +23.06.1892
133 Werschner Danusia zasnęła w 1 wiośnie życia dnia 15.12.1938
134 Werschner Rozalia z Ziębów *1865 +1897
135 Werszner Maria Kamila zmarła w 7 wiośnie życia 1940
136 Wiatrowcy Franciszek *1906 +1981 i Antonina *1899 +1982
137 Wiatrowska Franciszka +1895; Wiatrowcy Franciszek * 1855 +1927 i Mana *1869 +1953
138 Wiatrowska Gabriela *05.06.1941 +16.02.1945
139 Wiatrowska Helena przeżywszy lat 17 +23.01.1906
140 Winiarska Ludmiła zmarła w 7 wiośnie życia 30.08.1930
141 Winnicki Sas Bazyli *1881 +19.IX.1943
142 Wiszniowski Antoni przeżył lat 54 +27.06.1915; Kiziak Eugieniusz w 3 wiośnie życia +24.09.1921
143 Wojtowicz Maria *20.08.1942 +25.02.2003 napis cyrylicą
144 Wojtowicz Pietro *09.09.1936 +24.05.1987 napis cyrylicą
145 Wrzos Eugenia *25.08.1942 +16.02.2015 napis cyrylicą
146 Zaczkiewicz Katarzyna z Kranców +1874 w 40r życia; Zaczkiewicz Bazyli +1903 w 73 r życia
147 Zajączkowski Grzegorz *1882 +20.04.1937; Zajączkowski Jan zginął śmiercią tragiczną *14.01.1910 +06.05.1926
148 zginął na posterunku 08.09.1939 przeżywszy lat 54
149 Zieliński Józef poległ śmiercią bohaterską dnia 11.01.1919 przeżywszy lat 35
150 Zieliński Władysław przeżywszy lat 21 +23.01.1906 ; Grób rodzinny
151 Ziemba Ewa przeżyła lat 50 +13.04.1883
152 Zinkiewicz Marya *1815 +18.04.1885
153 Ziołkowska Bożenka *17.IX.1905 + 21.IX 1905

inwentaryzację przeprowadziła: Romana Saganowska IX.2019

Kołomyja 2018 inwentaryzacja część 1

Inwentaryzację grobów na cmentarzu w Kołomyi znajdziesz po rozwinięciu tego artykułu.


Wykaz osób pochowanych na cmentarzu rzymsko – katolickim w Kołomyi przy ul. Mazepy
oraz na cmentarzu Mariahilfe

(pisownia oryginalna wg inskrypcji nagrobnych)
(sporządzono IX - XI.2018 r.)


Uwagi:
- wykaz pochówków sporządzony jest na podstawie dokumentacji fotograficznej i spisu z natury dokonanego podczas prowadzonych na cmentarzu kołomyjskim, przez Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej w latach 2010 – 2018 prac remontowych,
- ze względu na trudności w prawidłowym odczytaniu napisów na wielu pomnikach, spowodowanych dużą erozją materiału, mogą wystąpić nieprawidłowości interpretacyjne widocznych w inskrypcjach znaków graficznych lub całkowity brak części znaków – będzie to sygnalizowane znakiem zapytania (?),
- w niektórych przypadkach wystąpiły trudności w rozpoznaniu cyfr oznaczających miesiąc, gdyż ich stan nie pozwolił domyślić się czy są to cyfry rzymskie, czy arabskie – stąd może być pomyłka w prawidłowej identyfikacji miesiąca, np. II – rzymskimi literami - luty, ale 11 – arabskimi - listopad,
- w napisach – wykonujący je kamieniarze - niejednokrotnie popełniali błędy pisarskie (brak literki, błędna literka, przestawione znaki itp.) – co uwidocznione jest w wykazie (tekst podany jest w oryginalnej pisowni)
- na części nagrobków podano dane osoby (imię i nazwisko) oraz datę urodzenia, nie umieszczając daty śmierci, więc nie wiadomo czy były to tylko przygotowane miejsca na pochówek takich osób, czy z jakichś niewiadomych powodów osoba została umieszczona w mogile, a nie dodano napisu związanego z datą śmierci? Jest to zupełnie niezrozumiałe np. w przypadku odlewanych żeliwnych tabliczek, gdyż trudno później (po śmierci osoby) dodać napis – a takie sytuację zdokumentowaliśmy,
- lista będzie w dalszym ciągu uzupełniana i weryfikowana – bardzo prosimy o ewentualne, wiarygodne informacje weryfikujące – np. na podstawie dokumentów (ksiąg, metryk, dokumentów rodzinnych)

Kołomyja 2017 (ratowanie mogił kolejarzy na Kresach)

W roku 2017 (5-15 sierpnia) grupa wolontariuszy, zorganizowana przez Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej z Wrocławia, wyjechała na Ukrainę, aby kontynuować, rozpoczęty w 2010 roku, remont wielkiego (8,5 ha), zabytkowego, rzymsko – katolickiego cmentarza w Kołomyi.

Wolontariusze wyjeżdżają co roku w okresie wakacji i przez 1,5 – 2 tygodni pracują na tamtejszej nekropolii, ratując przed zapomnieniem kolejne fragmenty całego obszaru cmentarza.

Kołomyja 2017

Już w piątek – 04.08.2017 r. – grupa 13 wolontariuszy, z ramienia Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej, wyjedzie na Ukrainę, aby kontynuować akcję remontu i porządkowania zabytkowego cmentarza rzymsko-katolickiego w Kołomyi.

Trwająca od 2010 roku akcja ma na celu doprowadzenie do godnego wyglądu ogromnie zaniedbanej i zniszczonej, 8,5 ha nekropolii, na której spoczywają dawni mieszkańcy miasta.

Sukcesywne działania pozwoliły dotychczas na przywrócenie właściwego stanu około 1/3 powierzchni cmentarza.
Ogromna ilość powalonych pomników i elementów grobowców, które zostały doprowadzone do takiego stanu głównie ręką ludzką, wymaga bardzo dużego wysiłku i nakładu pracy, aby mogły one ponownie stanąć w pierwotnym miejscu i ułożeniu. Z kolei bardzo duża ilość zniszczonych, nieczytelnych napisów zaciera ślady po spoczywających na cmentarzu osobach, często znamienitych, zasłużonych dla miasta i kraju obywatelach.

Tegoroczny, kolejny wyjazd wolontariuszy do Kołomyi i podjęta praca na cmentarzu pozwoli przywrócić pamięć o następnych pochowanych tam osobach, których groby zostaną odnowione, a uporządkowanie terenu wokół tych mogił pozwoli na odzyskanie właściwego wyglądu tego obszaru nekropolii.

W trakcie wyjazdu nastąpi również spotkanie z redakcją Radia Lwów i Kuriera Galicyjskiego, aby podzielić się informacjami o prowadzonych akcjach.

Główną grupę uczestników wyjazdu stanowi młodzież harcerska zrzeszona w ZHP z Cieszkowa i Miękini.

Powrót do kraju przewidziano na 15.08.2017 r.

informację przekazał:
Zbyszek Saganowski
(organizator wyjazdu)