Cmentarze kresowe 2023

Fot. 1 Fragment cmentarza z pomnikiem legionisty Korniaka

Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej kontynuuje w roku 2023 działania na cmentarzach kresowych, które rozpoczęliśmy w roku 2010, w sposób systemowy (corocznie).

Pomimo stanu wojny chętni do pracy wolontariusze wyjechali w sobotę – 29.04.2023 r. na Ukrainę, aby prowadzić przez tydzień prace remontowo-porządkowe na 2. starych cmentarzach rzymskokatolickich w rejonie Lwowa, którymi zajmujemy się od wielu lat.

Obecnie, z powodu stanu wojny, nie podajemy z ostrożności dokładnie miejscowości działania ze względów bezpieczeństwa (taki niestety czas!).

Opłatek u Kołomyjan

Fot. 1 W kościele parafii p.w. św. Bonifacego mszę celebrują ks. Jerzy Żytowiecki i o. Marcin Buntow

W sobotę 14 stycznia 2023 r, na terenie parafii p.w. św. Bonifacego, przy pl. Staszica we Wrocławiu odbyło się SPOTKANIE OPŁATKOWE KOŁOMYJAN, POKUCIAN I SYMPATYKÓW KRESÓW POŁUDNIOWO – WSCHODNICH „OPŁATEK KOŁOMYJSKI”.

„Opłatek” zorganizował Ogólnopolski Oddział Kołomyjan „Pokucie” Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich we Wrocławiu

Spotkanie poprzedziła msza św. odprawiona w kościele parafialnym, przez proboszcza parafii Ks. Jerzego Żytowieckiego, Kan. Hon. Kap. Koleg. i O. Marcina Buntow – Kołomyjanina, posługującego aktualnie w parafii św. Karola Boromeusza (ul. Krucza, Wrocław).
Eucharystia sprawowana była w intencji żyjących oraz zmarłych członków Oddziału.

Cmentarze kresowe 2022 – zakończenie

Fot. 1 Brama cmentarza rzymsko-katolickiego w Kołomyi

„Wyjazdem listopadowym” Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej zakończyło tegoroczną, kolejną od 2010 r., akcję ratowania cmentarzy kresowych na Ukrainie.

Całość projektu w 2022 r. mogła być zrealizowana dzięki znacznemu wsparciu finansowemu Fundacji KGHM Polska Miedź

a także otrzymaniu datków pieniężnych od wielu Darczyńców (m.in. parafie rzymsko-katolickie Dolnego Śląska, osoby indywidualne), wśród których od kilku lat znajduje się Ubojnia Zwierząt Robert Rytel



Wszystkim Życzliwym Darczyńcom finansowym z całego serca dziękujemy.

Wyjazd listopadowy - dzień 3 i 4

Fot. 1 Wybudowany mur ogrodzenia za kościołem św. Ignacego Loyoli

Kolejny (3-ci) dzień podróży upłynął pod znakiem prac na cmentarzu w Kołomyi.

Po rozładunku darów dla uchodźców oraz obu, działających w Kołomyi towarzystw skupiających Polaków („Pokucie” i „im. A. Mickiewicza”) udaliśmy się na cmentarz.


Fot. 2 Ks. Proboszcz doglądający prac przy budowie ogrodzenia kościoła z cegieł pozyskanych z rozbiórki

Wyjazd listopadowy – dzień 5

Fot. 1 Drogę z Kołomyi do Bóbrki opóźniło nieco napotkanie na trasie naszego przejazdu konduktu żałobnego

Przejazd wolontariuszy z Kołomyi w rejon Lwowa, gdzie będziemy działać od jutra, zawierał postoje w Stanisławowie i Haliczu.
Dary przeznaczone dla Sobotniej Szkoły Polskiej w Tłumaczu i Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Stanisławowie dostarczyliśmy do Stanisławowa.

Przekazaliśmy je na ręce pani Danuty Stefanko – przedstawiciela Centrum. Część przeznaczona do Tłumacza zostanie stamtąd odebrana przez osobę wskazaną przez „Tłumaczan”.


Fot. 2 Pani Danuta Stefanko przyjmuje dary dla Centrum Kultury Polskiej w Stanisławowie i Sobotniej Szkoły Polskiej w Tłumaczu od przedstawiciela Ogólnopolskiego Oddziału Kołomyjan „Pokucie” we Wrocławiu, pana Roberta Pieńkowskiego

Wyjazd listopadowy – dzień 1 i 2

Fot. 1 Wiązanka od Ogólnopolskiego Oddziału Kołomyjan „Pokucie” i Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej we Wrocławiu złożona u grobu Matki Marceliny Darowskiej w katakumbach w Jazłowcu

Po żmudnych i pracowitych przygotowaniach nastąpiła wreszcie część realizacyjna wyjazdu na Ukrainę, w ramach trzeciego etapu tegorocznej (2022) akcji Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej ratowania cmentarzy kresowych.

Dzięki dotacji Fundacji KGHM na cały zakres działań (wszystkie etapy). Towarzystwo mogło, w ramach obecnego etapu, zorganizować wyjazd grupy wolontariuszy w okresie święta 11. Listopada, aby zakończyć akcję ratowania cmentarzy kresowych poprzez wykonanie na nich jesiennych prac porządkowych, zawiezienie na nie i zapalenie zniczy, a przy okazji wyjazdu zawieźć otrzymane w Polsce dary pomocy humanitarnej.


Część finansów stanowiąca wkład własny uzyskana została dzięki wsparciu wielu Darczyńców, wśród których kolejny rok była „Ubojnia Rytel”, a także wierni kilku parafii rzymsko-katolickich Dolnego Śląska oraz osoby prywatne.


Wszystkim życzliwym Darczyńcom i wspomożycielom serdecznie dziękujemy za pomoc.

Na wyjazd na Ukrainę zdecydowała się grupa odważnych wolontariuszy, którzy będą przemierzać Kresy przez kolejnych 9 dni.

Trasa obejmuje miejscowości, w których prowadzimy od 2010 roku akcję remontu i porządkowania cmentarzy rzymsko-katolickich – a więc Zimna Woda, Stare Sioło, Kołomyja oraz miejsca ważne narodowo, gdzie z okazji święta odzyskania niepodległości Polski pragniemy okazać pamięć i złożyć hołd walczącym o tą niepodległość wcześniejszym pokoleniom.

Pierwszy dzień wyjazdu związany był z podróżą z Wrocławia do Jazłowca.

Wyjazd grupy z Wrocławia nastąpił w sobotę (5 listopada), o godz. 4.00. Dwóch kierowców pracowało przez wiele godzin, abyśmy mogli przekroczyć granicę i dotrzeć około godz. 21.00 na miejsce noclegu tj. do klasztoru Sióstr Niepokalanek w Jazłowcu. Tutaj zostaliśmy serdecznie powitani przez „Gospodynie” i po wieczornym posiłku udaliśmy się na spoczynek.


Fot. 2 Jazłowieckie „Gospodynie” Siostry Niepokalanki

Cały Wrocław czyta

TMKK Wrocław na obecny wyjazd ze zniczami i darami zabiera mnóstwo polskich, nowych książek, które przekazali nam organizatorzy akcji "Cały Wrocław czyta".

Poniżej informacje to tej niezwykle potrzebnej inicjatywie.

Zbyszek Saganowski
TMKK Wrocław

Cmentarze Kresowe 2022 – etap 3 (jesienny)

Fot. 1. Lapidarium tworzone przez TMKK na cmentarzu w Starym Siole

Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej, po etapie 1. i 2. tegorocznej akcji ratowania cmentarzy kresowych, które związane były z intensywnymi pracami remontowo-porządkowymi na cmentarzach w Starym Siole, Zimnej Wodzie i Kołomyi na Ukrainie, organizuje etap 3.

Grupa wolontariuszy Towarzystwa pojedzie w dniach 05-13.11.2022 r. na Ukrainę, aby wykonać tam jesienne prace porządkowe oraz zawieźć i zapalić na cmentarzach znicze, jako wyraz pamięci o naszych tamtejszych przodkach.

Wyjazd możliwy jest dzięki znacznemu dofinansowaniu przez:

Fundację KGHM Polska Miedź


W pozyskaniu środków na wkład własny wydatnie wsparła nas kolejny rok Firma

Ubojnia Zwierząt Robert Rytel


a także kilka parafii rzymsko-katolickich z Dolnego Śląska i szereg osób prywatnych.

Wszystkim Życzliwym Darczyńcom z całego serca dziękujemy

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 9 – sobota

Fot. 1 Odczyszczony element pomnika Webera zostanie odmalowany i zaimpregnowany

Sobota – ostatni dzień prac na cmentarzu – to czas dokańczania prac malarskich i impregnacyjnych oraz pakowanie sprzętu i żegnania się z cmentarzem.

Podczas tego dnia wolontariusze odnawiali farbą napisy przy wymytych wcześniej pomnikach i wszystkie zabezpieczali impregnatem, w celu ochrony przed wpływem czynników zewnętrznych (zanieczyszczenia, opady, glony).

Udało się m.in. odczytać i nanieść napisy w odczyszczonym pomniku Webera, a także na wklejonych wczoraj odłamkach płyty u córeczki Powdysockich.

Wiele napisów, które już wykazywały ubytki zostało poprawionych.


Fot. 2 Naniesione napisy i zaimpregnowanie pomnika Michała Webera


Fot. 3 Naniesione napisy i zaimpregnowanie tabliczki córeczki Podwysockich

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 8 – piątek

Fot. 1 Postawiona, na scalonej wczoraj podstawie, dolna część dużego, starego krzyża

Dzień piątkowy rozpoczynamy ciężkimi pracami.

Scalona wczoraj podstawa krzyża była gotowa do dalszych prac i ustawiliśmy na niej ciężką dolną część. Po wcześniejszym nawierceniu w części dolnej i górnej otworów na pręt zbrojeniowy, część górna została uniesiona sprzętem i ustawiona nad dolną, a po nałożeniu zaprawy i włożeniu pręta krzyż został scalony.


Fot. 2 Trwa czyszczenie połączenia z naddatku zaprawy


Fot. 3 Krzyż w całości, po sklejeniu

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 7 – czwartek

Fot. 1 Poskładana i sklejona tabliczka z pomnika Franciszka Ksawerego Hirnle – oczekuje na wklejenie w pomnik

Dzisiaj nadal trwały intensywne prace remontowe i malarskie.

Ustawiony został na betonowej podstawie i przyklejony pomnik kapitana Giziewicza, na którego składało się wiele odłamków.


Fot. 2 Pomnik Giziewicza przyklejony do podstawy, oczekuje końcowego mycia i impregnacji

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 6 – środa

Fot. 1 Odnowiony napis na krzyżu Janka Głowackiego (1-rocznego chłopca)

No i niestety już środa, a do zrobienia tak wiele. Nie podołamy wszystkim niezbędnym zadaniom, bo krótszy niż zwykle pobyt w Kołomyi na to nie pozwoli, ale coś tam zrobionego zawsze przybędzie.

Dzień szósty pobytu pozwolił m.in. odnowić napisy na kilkunastu mogiłach, wymyć kolejne pomniki, postawić kilka przewróconych na ziemię pomników, zaimpregnować te, które zostały do wczoraj pomalowane, a także „zamknąć” komorę grobową Piotra Skrupskiego z lewej strony.


Fot. 2 „Plecy” krzyża u Janka Głowackiego – nie dość, że tekst wielce dziwaczny, to jeszcze odszyfrowana na kamieniu data śmierci dziecka, wynikająca z zachowanych wyżłobień (30 czerwca), nie pokrywa się z datą w metrykach (1 lipca) (?!) – ale tak spotykamy na wielu pomnikach

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 5 – wtorek

Fot. 1 I jak tu odgadnąć - co napisać?

Wtorek – trzeci dzień pracy wolontariuszy na cmentarzu.

Na razie pogoda nie przeszkadza, więc cały czas pracujemy. Osoby miejscowe uprzątają teren między mogiłami, więc stert odpadów przybywa.

Wolontariusze z Polski intensywnie malują napisy na pomnikach, trwa wytężona praca myjką ciśnieniową i prace murarskie.


Fot. 2 Tomek maluje napis na grobowcu rodziny …

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 4 – poniedziałek

Fot. 1 „wysadzony” przez wyrosłe na mogile drzewo pomnik Karoliny Wittmann

Poniedziałek – 1 sierpnia – dla Polaków dzień pamięci o Powstaniu Warszawskim.

Dziś intensywnie już pracujemy. Ruszyło mycie pomników i ich elementów myjką ciśnieniową, rozpoczęliśmy odnawianie i nanoszenie napisów, trwają nadal prace porządkowe związane z uprzątaniem zeschłych gałęzi, trawy i zbieraniem śmieci naniesionych przez biesiadników i rozpoczęliśmy prace ratunkowe przy mogiłach, które najpilniej wymagają interwencji budowlano-renowacyjnej.


Fot. 2 Tomek po raz pierwszy maluje napis na pomniku i radzi sobie dobrze

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 3 – niedziela

Fot. 1 Nie sposób oczywiście, będąc w Kołomyi, nie „otrzeć” się o „Pisankę”

Trzeci dzień pobytu wolontariuszy na Ukrainie – niedziela – to dzień odpoczynku, więc mniej rygorów ze wstawaniem i posiłkami.
Na tą niedzielę przypada w parafii rzymsko-katolickiej święto patronalne – św. Ignacego Loyoli, a więc odpust.

Jedyna w tym dniu msza św. gromadzi niemal komplet parafian, a ze strony duchowieństwa księża, ojcowie i siostry zakonne z dekanatu.

Idąc do kościoła był czas i okazja spokojnie popatrzeć na ulice, budowle i ciekawe miejsca w centrum.


Fot. 2 W Rynku, ukwiecenie w narodowych barwach Ukrainy przyozdabia Ratusz i przyległe obiekty

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 2 – pierwszy dzień na cmentarzu

Fot. 1 Zniszczony przez drzewo pomnik grobowca Baeckerów – będzie to chyba (?) jedno z trudniejszych zadań ze względu na ciężar elementów i wysokość

Sobota – po przekazaniu darów na ręce ks. Proboszcza w parafii św. Ignacego Loyoli, do dalszej dystrybucji potrzebującym, jedziemy na cmentarz i rozpoczynamy zasadnicze działania.

Wypakowanie sprzętu, dokonanie oględzin aktualnego stanu cmentarza, a więc potrzeb i możliwości działań i zaczynamy pracę.


Fot. 2 Czekający od roku na sklejenie i ustawienie krzyż

Kołomyja 2022 – kronika: dzień 1 – przygotowania i podróż

Fot. 1 Cmentarz rzymsko-katolicki w Kołomyi

Mimo, początkowo, wielu obaw i trudności etap 2 tegorocznej akcji Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej – ratowania cmentarzy kresowych – doszedł do skutku i został rozpoczęty.

Dzięki otrzymaniu znaczącej dotacji „Fundacji KGHM Polska Miedź” (bardzo pięknie dziękujemy), a także pozyskaniu wymaganego wkładu własnego, w czym główny udział miała kolejny rok Firma „Ubojnia Rytel” (serdeczne podziękowania za wielokrotne dotychczasowe wspieranie) oraz kilka parafii rzymsko-katolickich naszego regionu (wielkie dzięki Księżom Proboszczom i Parafianom) i wiele osób prywatnych (także ogromne dzięki), możemy realizować kolejną część akcji ratowania cmentarzy kresowych w obecnym (2022) roku.




Pomimo trwającej nadal pandemii wirusa, a w obecnym roku dodatkowego nieszczęścia, bandyckiej napaści Rosji na Ukrainę, czyli faktycznego stanu wojny za naszą granicą, znalazła się grupa zdeterminowanych do wyjazdu i pracy, odważnych wolontariuszy, którzy będą uczestniczyć w obecnych działaniach TMKK (wyrażam wielką wdzięczność i uznanie za Waszą pozytywną decyzję na mój apel dotyczący wyjazdu i za udział - ogromne dzięki). Obyśmy (?) mogli wszystko szczęśliwie zakończyć w Polsce (Kraków, Wrocław)!

Aktualna część akcji dotyczy ponad 200-letniego cmentarza rzymsko-katolickiego w Kołomyi, gdzie kolejna grupa naszych wolontariuszy będzie pracować już 13 rok. Ze względu na ogromną (ponad 4 ha) powierzchnię cmentarza, a także bardzo dużą skalę zniszczeń (głównie ludzką ręką), ratowanie tej nekropolii postępuje bardzo wolno i mozolnie gdyż dotychczas udało się „ogarnąć”, w miarę skutecznie, około 2/3 powierzchni całego jej obszaru, choć i ten teren wymaga i potrzebuje jeszcze wiele dalszych działań.

Corocznie pracowaliśmy w Kołomyi pełne 2 tygodnie plus 2-3 dni i zakres wykonanych prac pozwalał wówczas osiągnąć w takim czasie jakiś znaczący efekt w postaci poprawy stanu konkretnego fragmentu całości obszaru.


Fot. 2 Odnaleziona w ziemi, wydobyta i odrestaurowana w 2021 roku płyta pomnikowa
Stanisława Mariana Giziewicza, kapitana 49 H.P.S.

Cmentarze Kresowe 2022 – etap 2

Fot. 1 Powalony przez drzewo pomnik Stanisława Mariana Giziewicza - "Kapitana 49. H. P. S.", który został odnaleziony, wydobyty z ziemi i osadzony nieopodal kaplicy w 2021 r.

Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej, po etapie 1 tegorocznej akcji ratowania cmentarzy kresowych, który odbył się w czerwcu i dotyczył prac na cmentarzach w rejonie Lwowa, organizuje etap 2.

Na przełomie lipca i sierpnia br. wyjedzie na Ukrainę kolejna grupa wolontariuszy, aby przez około 1,5 tygodnia kontynuować, rozpoczęte w 2010 r, prace remontowo-porządkowe wielkiego, zabytkowego cmentarza w Kołomyi.

Oczekuje tam na podniesienie z ziemi i renowację szereg elementów pomnikowych i pomników, które zostały w ostatnich 2 latach powalone na ziemię przez stare, upadające podczas burz i wichur drzewa, a także tych, które po odmyciu, odnowieniu napisów i impregnacji w pozycji leżącej nie zostały wówczas ustawione na właściwe miejsca ze względu na ograniczone możliwości czasowe.


Fot. 2 Zniszczony przez upadające drzewo pomnik, w rejonie kaplicy, oczekuje naprawy


Fot. 3 Drzewo spowodowało wyrwanie i uniesienie nad ziemię konstrukcji, którą trzeba będzie osadzić na miejsce, po usunięciu zalegającego pniaka


Fot. 4 Pomniki odnowione w roku 2021, których wolontariusze nie zdążyli już osadzić na miejsce

Czekają również na odnalezienie w ziemi i zaroślach kolejne, zalegające tam, a nie odkryte dotychczas pomniki i mogiły, które być może będą następnymi, o których zostanie przywrócona pamięć(?).


Fot, 5 „Takie” miejsca oczekują na uporządkowanie – tylko czy wymaga to specjalnej akcji TMKK
i jazdy ponad 800 km(?)

Akcja tegoroczna, która odbywa się przy nadal trudnej światowej sytuacji pandemicznej, a jednocześnie znacznie trudniejszej (głównie ze względów bezpieczeństwa) sytuacji agresji rosyjskiego barbarzyńcy na kraj naszego wschodniego sąsiada, możliwa jest dzięki otrzymanemu znacznemu wsparciu finansowemu ze strony:



W pozyskaniu środków na wkład własny wydatnie wsparła nas kolejny rok Firma


a także kilka parafii rzymsko-katolickich z Dolnego Śląska i szereg osób prywatnych.

Wszystkim Życzliwym Darczyńcom z całego serca dziękujemy

Ciąg dalszy artykułu po rozwinięciu strony.....

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 8. Dzień (Sobota)

Ostatni dzień pracy na cmentarzu (sobota 18. czerwca), przy pogodnym niebie.

Poza zbieraniem sprzętu i narzędzi do samochodu wykorzystujemy czas na dokończenie malowania umytych wcześniej pomników i ich impregnację.

Staramy się wykorzystać środek impregnujący do ostatniej kropli, a poszło go tutaj całe 10 litrów.

Dzięki temu odmyte i pomalowane pomniki uzyskają ochronę przed glonami i czynnikami pogodowymi na kilka lat.

Fot. 1 Dorota uzupełnia warstwę malarską na pomniku Antoniny Michlewskiej (być może Michalewskiej?)


Fot. 2. Pomnik Michlewskiej po renowacji, zaimpregnowany

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 7 Dzień (Piątek)

Piątek podzieliliśmy pomiędzy 2 cmentarze – Stare Sioło i Zimną Wodę.

Po deszczowej nocy i poranku udaliśmy się, jeszcze przy drobnych opadach, do Starego Sioła. Tam już nie padało, więc panie zajęły się malowaniem napisów na kolejnych pomnikach.

Fot. 1 Natalka kończy napis u Wiktora Stokowskiego


Fot. 2 Dorota poprawia napis na bardzo starym krzyżu

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 6. Dzień (czwartek)

Dzisiaj w Polsce święto Bożego Ciała, a na Ukrainie przeniesione jest ono na niedzielę, więc kolejny dzień pracujemy na cmentarzu.

Słońce przypieka, ale prace postępują.

Wykonujemy prace przy pomnikach:

mycie,

Fot. 1 Dorotka operuje myjką ciśnieniową

malowanie napisów,


fot. 2 Natalka niestrudzenie nanosi napisy

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 5. Dzień (środa)

Środa – 15 czerwca – kolejny, trzeci dzień pracy na cmentarzu.

Po wstępnym wbetonowaniu słupków przyszedł czas na wsunięcie (po wypoziomowaniu podłoża) płyt, co udało się wykonać pomyślnie.

Przed tym płyty zostały 3-krotnie zaimpregnowane przed wilgocią, glonami i osiadaniem brudu, co może wystarczyć na parę lat.

Fot. 1 Maciek impregnuje płyty


Fot. 2 Płyty wsunięte pomiędzy słupki, więc zapora przed ziemią ze skarpy i chwastami jest gotowa

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 4. Dzień (wtorek)

Drugi dzień prac na cmentarzu – po obfitym nocnym deszczu, szczęśliwie, poranek bezdeszczowy, a i na cmentarzu trawa niezbyt mokra, więc buty nie przemakały.

Rada Wiejska Dawidowa, pod której zarządem jest Stare Sioło skierowała do pracy na cmentarzu 2 panów z kosami spalinowymi, którzy od rana (do naszego przyjazdu na cmentarz) zdążyli już wykosić dużą połać terenu, co umożliwiło swobodne poruszanie się w rejonie naszej dzisiejszej pracy oraz, oczywiście, zmieniło znacznie, w pozytywnym sensie, wygląd cmentarza.

Dziękujemy Sielskiej Radzie za to działanie.

Fot. 1 Wykoszony fragment cmentarza, trwa grabienie ściętej zieleni

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 3. Dzień

I tak nastał pierwszy dzień pracy na cmentarzu w Starym Siole (poniedziałek).

Pomimo przewidywanych opadów, szczęśliwie pogoda była słoneczna, więc można było pracować bez przeszkód.

Zabraliśmy się za „płytę” lapidarium, gdzie naleciało przy wszystkich obrzeżach sporo ziemi z sąsiedztwa i przez to zakorzenił się tam mocno perz.

Natalka z Dorotką odsłoniły, przy pomocy szpadli, motyk i grabi, 2 boki obszaru lapidarium z tej ziemi i chwastów, a Maciek „ogarnął trzeci bok, uzyskując dostęp do żwirowego podłoża.

Fot. 1. Usuwanie naleciałej ziemi i perzu z obrzeża płyty żwirowej

Remont cmentarza w Starym Siole 2022 – 2. Dzień

Jako, że to niedziela, po śniadaniu udaliśmy się w kierunku Lwowa, ale żeby przygotować plan działania od poniedziałku na cmentarzu w Starym Siole, zajechaliśmy tam na wizję lokalną.

Na cmentarzu w miarę porządnie, choć oczywiście wiosenne trawy wyskoczyły na około 50 cm w górę, a rośliny krzaczaste także ponad 1 metr, więc w wielu miejscach przysłaniają obiekty związane z pochówkami.

Fot. 1 Widok - od wejścia - części cmentarza z najważniejszymi dla nas obiektami: mogiła Orlęcia Leliwy-Żurowskiego, gen. Romana Wybranowskiego, córki generała Ludwiki Ujejskiej i tworzone lapidarium.