Moje Kresy – Ludwika Józefkiewicz cz. 1

Eugeniusz Szewczuk

Wojna to niezwykle ciężkie czasy dla wszystkich, zwłaszcza dla dziecka.

Jeszcze dwa lata przed wyjazdem na tzw. Ziemie Zachodnie razem z innymi dziewczynkami sypałam kwiatki podczas procesji na Boże Ciało. Uroczysta procesja szła tylko wokół naszego kościoła parafialnego w Prusach.

Było to dokładnie 8 czerwca 1944 roku, kiedy trwała jeszcze okupacja niemiecka naszych ziem, na jeden miesiąc przed sowieckim oswobodzeniem naszej wsi. Prusy leżały w niewielkiej odległości w kierunku północno – wschodnim od Lwowa nad rzeką Pełtew.

Procesji Bożego Ciała w dniu 31 maja 1945 roku już nie było, gdyż trwały gorączkowe przygotowania do opuszczenia naszej rodzinnej wsi, zostaliśmy po prostu z Prus wygnani, co było wynikiem sowieckiej polityki wobec Polski i Polaków.

UDERZENIE ZE WSCHODU-SOWIECKA AGRESJA NA POLSKĘ 17 WRZEŚNIA 1939 r. - ZE WSPOMNIEŃ ZBIGNIEWA KWIATKOWSKIEGO

Anna Małgorzata Budzińska

Mam bardzo cenne wspomnienia Pana Kwiatkowskiego dotyczące wejścia sowieckiego wojska na Wołyń. Pan Zbigniew był wtedy dzieckiem, a jednak pamięta i chce przekazać te wspomnienia następnym pokoleniom.

Pan Zbigniew Kwiatkowski obecnie

JUŻ W SPRZEDAŻY - Sekrety Lwowa cz.2 - Nowa publikacja Domu Wydawniczego Księży Młyn

Zapowiadana nowa publikacja Domu Wydawniczego Księży Młyn "Sekrety Lwowa cz.2" jest już dostępna w sprzedaży pod tym linkiem na stronie Wydawnictwa oraz w księgarniach.

Publikacja ta jest objęta patronatem TMKK.

Ogniste, egzotyczne oczy Gabrieli Zapolskiej zapłonęły gniewem, gdy doktor Tarnawski nakazał jej dla zdrowia złapać za łopatę, biegać nago po rosie i na zawsze wyrzec się alkoholu. Jeśli go posłucha, różnorakie wódki, likiery, rosolisy i nalewki ze sklepu Baczewskiego już nigdy nie zakołyszą się w jej kieliszku podczas jednego z wytwornych lwowskich przyjęć.

Na wyborne menu z restauracji „Atlas” z pewnością skusi się zachwycony pobytem w hotelu George szach perski Muzaffer-ed-Din. Sielankowy nastrój opowieści przerywa skandal. W towarzystwie wszyscy szepczą o romansie basa wszechczasów Adama Didura z Liną Cavalieri o anielskim głosie.

Bez ostrzeżenia miasto zostaje przejęte przez fałszerzy pieniędzy, przedsiębiorca Zygmunt Zehngut bankrutuje i nie chce zdradzić, gdzie należy szukać 10 milionów! Brukowanymi uliczkami mknie królewska karoca z kryształowymi szybami.

Ci, którzy nie znają pana Kurkowskiego, będą zaskoczeni, że to… karawan! Na kolejnych stronach szalony wyścig dookoła miasta trwa w najlepsze, kibice podążają ulicą Stryjską, by przekonać się, kto wygra tym razem – Pogoń czy Czarni, ale to wizyta Jana Pawła II przyciągnęła największe tłumy.

Trzy strzały oddane w kierunku Piłsudskiego budzą strach, jednak Lwów zaprasza ponownie. Jest jak dawniej: gościnnie, gwarno i niezwykle tajemniczo! Bo jak się bawić, to się bawić, czapkę sprzedać, pas zastawić, ale nie pić nic innego, tylko wódki Baczewskiego. Oczywiście we Lwowie!

Zapraszamy do lektury drugiej części bestsellerowej książki Jurija Smirnowa.

Do nabycia jest również część pierwsza tej książki. Można również kupić obydwie pozycje w pakiecie.

Informacja o rejestracji zbiórki pieniędzy do puszek

Jak co roku TMKK Wrocław organizuje zbiórkę pieniędzy do puszek na rzecz ratowania cmentarzy kresowych.

W załączeniu podstawowe informacje oraz link do strony MSWiA i informacją o zbiórce

Nr zbiórki: 2020/2728/OR

Nazwa zbiórki: RATOWANIE CMENTARZY KRESOWYCH
Data wpływu zgłoszenia zbiórki: 2020-10-20
Organizator: TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW KULTURY KRESOWEJ

Dane podstawowe zbiórki:

Termin przeprowadzenia zbiórki publicznej: Od: 2020-10-28 Do: 2020-12-31

Miejsce przeprowadzenia zbiórki publicznej: Cały kraj

Sposób przeprowadzenia zbiórki publicznej: ZBIÓRKA DO PUSZEK

Planowana liczba osób zaangażowanych w zbiórkę, w tym wolontariuszy: 20

Cel zbiórki: REALIZACJA AKCJI RATOWANIA POLSKICH MOGIŁ I CMENTARZY NA KRESACH WSCHODNICH – ODNAJDYWANIE, PORZĄDKOWANIE, REMONT, USTAWIANIE TABLIC PAMIĘCI, WYJAZDY WOLONTARIUSZY NA AKCJE, ZAWOŻENIE ZNICZY, DOKUMENTOWANIE PRAC I INWENTARYZACJA MOGIŁ

Cel w sferze zadań:

- pomocy Polonii i Polakom za granicą

- działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego

- kultury sztuki ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego

- podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej obywatelskiej i kulturowej

Zapraszamy do bezpośredniej pomocy i udziału.

Organizator przedsięwzięcia ze strony TMKK Wrocław - Zbyszek Saganowski - email:kresowianie@o2.pl

KRESOWE DROGI- ALFRED JAHN-z Kleparowa do Wrocławia

Anna Małgorzata Budzińska

Do mojego cyklu „Kresowe drogi” idealnie pasują losy naszego geografa, podróżnika, glacjologa, badacza, uczonego-profesora Alfreda Jahna. On sam opisał swoje wspomnienia w książce pt. „Z Kleparowa w daleki świat”.

1,2- Alfred Jahn i jego wspomnienia w książce

Pawel Becela odszedł na ostatnią wartę !

 

Wczoraj, 14.09.2020 w wieku 35 lat zmarł Paweł Becela.

Wspaniały człowiek, który kochał Kresy i swoją Małą Ojczyznę. Wielki swoimi czynami i tym jak żył. Pozostawił po sobie nie tylko monografie historyczne rodzinnej ziemi, ale i liczne tablice pamiątkowe.

Współinicjator postawienia tablic pamięci ofiar ludobójstwa w Hucisku i Miedziakach w Niezgodzie na Dolnym Śląsku.

Zaangażowany w upamiętnianie losów Polaków na Kresach Wschodnich. Odznaczony Krzyżem Honorowym 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.

Dziękujemy Ci Pawle za Twoje koleżeństwo, wieloletnie moderowanie profilu społecznościowego Towarzystwa, Twoją przyjaźń i Twoje życie.

Pozostaniesz na zawsze w Naszej pamięci .

Zarząd Główny Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej.

Ceremonia pogrzebowa rozpocznie się Mszą Świętą w kościele p.w. Świętej Trójcy w Żmigrodzie, 17.09.2020 r. o godzinie 11:00.

Szarlejka - 30-08-2020

W dniu 30-08-2020 r. przedstawiciele TMKK Wrocław wraz z pocztem sztandarowym mieli przyjemność uczestniczyć w uroczystości odsłonięcia obelisku ku czci Stefana Łukaszewicza - lwowskiego nauczyciela, która odbyła się we wsi Szarlejka pod Częstochową.

Ze strony TMKK Wrocław uczestniczyli:

- Prezes Ryszard Marcinkiewicz,
- Teresa Brewczak,
- Leszek Brewczak
- Andrzej Patuszyński.

Z filmem z tej uroczystości można zapoznać się w dziale FILM/FOTO/INFO -> KRESOWY SERWIS FIRMOWY niniejszej strony oraz na Youtube pod linkiem https://youtu.be/5Nc3UcikM2o

Serdecznie gratulujemy mieszkańcom Szarlejki oraz władzom samorządowym tak wspaniałej uroczystości.

TMKK Wrocław

ODPUST OTWOCKIEJ MADONNY RODEM Z WOŁYNIA

We wtorek 8 września, święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. W tym dniu przeżywamy w naszej Parafii dzień Matki Bożej Swojczowskiej – Patronki Otwocka.

Podczas Mszy św. o godz. 10.oo będziemy modlić się w intencji pomordowanych na Wołyniu w 1943 roku oraz w intencji ich rodzin. Po Mszy św. ponowimy akt zawierzenia naszego miasta Matce Bożej Swojczowskiej. (http://apaulo.org.pl/)

Przypomnijmy, że ikona Matki Boskiej Swojczowskiej liczy sobie ponad 400 lat. Ten siedemnastowieczny obraz pojawił się w Otwocku dopiero w 1944 r. za sprawą żołnierzy 27 WDP AK.

Znajduje się on w bocznej kaplicy kościoła św. Wincentego a’Paulo przy ul. Kopernika 1, dawnej nazywaną Kaplicą Chrztu Polski.

Obraz namalowany na desce i pochodzi z XVII lub XVIII w. Legenda głosi, że pod koniec XVI lub na początku XVII w. na wołyńskiej lipie ukazała się Matka Boża z Dzieciątkiem na ręku i przemówiła do trzymających w lesie wartę żołnierzy tymi słowami: „Módlcie się i czuwajcie”.

Wypowiedziane przez Matkę Bożą słowa zapadły tak głęboko w pamięć i serca ludzkie, że stały się hasłem przy kolejnych zmianach wart. Na pytanie wartowników: „Kto idzie?”, zmieniający odpowiadali: „Swój”, na co warta potwierdzała: „Czuwaj”.

Z czasem ze słów „swój” i „czuwaj” powstała nazwa osady Swojczów, położonej koło Włodzimierza Wołyńskiego.

W miejscu, gdzie ukazała się Matka Boża, miejscowa ludność powiesiła na drzewie obraz, który wkrótce zasłynął licznymi cudami. W czasie gdy obraz znajdował się w Swojczowie mówiono że jest to wołyńska Częstochowa. Na każde większe święto maryjne przybywały do niej liczne pielgrzymki z całej diecezji łuckiej.

Szczególnie uroczyście obchodzono święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15.VIII.) i święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (8.IX.). W 1943 r. oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii, dwukrotnie próbowały zburzyć kościół z cudownym obrazem, ale dopóki przebywał on w środku to mury nawet nie drgnęły.

Dopiero gdy ukraińskie kobiety przeniosły go do cerkwi, to kościół został wysadzony w powietrze. W tym też czasie nacjonaliści ukraińscy wymordowali większość ludności polskiej w Swojczowie i w okolicach.

Z cerkwi obraz odebrał ksiądz Stanisław Kobyłecki, który wraz z ocalałymi Polakami i przy pomocy żołnierzy niemieckich, przewiózł go do kościoła we Włodzimierzu Wołyńskim.

Dalej obraz przewędrował razem z 27 Wołyńską DP AK cały jej szlak bojowy, a po jej rozformowaniu wraz z Wołyniakami dotarł do Świdra, do kaplicy sióstr bezhabitowych. Stąd otwocki proboszcz, ksiądz Ludwik Wolski przeniósł go do kościoła parafialnego św. Wincentego a’Paulo.

Przez wiele lat na odpust stawiali się żołnierze 27 WDP AK, ale od pewnego czasu wiele sie zmieniło i to wcale nie z powodu poważnego przerzedzenia szeregów byłych żołnierzy.

Zmiana proboszcza i brak zainteresowania tradycją w poważnym stopniu do tego się przyczynił. Nie mniej w 2017 r. miała miejsce pielgrzymka Wołyniaków z Zamościa.

Członkowie zamojskiego Stowarzyszenia Upamiętniania Polaków Pomordowanych na Wołyniu przyjechali do Otwocka 8 września, a więc w Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (Matki Bożej Siewnej). – Uroczystości miały podniosły charakter – mówiła przewodnicząca stowarzyszenia Janina Klinowska. – Była piękna msza święta, a po niej apel poległych i akt zawierzenia miasta Matce Bożej Swojczowskiej, który odczytał prezydent Otwocka.

Bogusław Szarwiło

Z kresów ocalone: zbiórka pamiątek i opowieści kresowych

 Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej - oddział Muzeum Lubelskiego w Lublinie przygotowuje akcję " Z kresów ocalone: zbiórka pamiątek i opowieści kresowych"

W załączeniu pismo. Zachęcamy do pomocy w stworzeniu wystaw, przekazywaniu wspomnień i przedmiotów na rzecz Muzeum.

TMKK Wrocław

GRODNO,WALKI O MIASTO, HISTORIA SIERŻANTA SNARSKIEGO

Anna Małgorzata Budzińska

Grodno to urokliwe białoruskie miasto położone malowniczo nad Niemnem.

1-Grodno nad Niemnem

W sezonie letnim wielu turystów i mieszkańców spacerowało ulicami miasta, a zwłaszcza po głównym deptaku, gdzie jest sporo klimatycznych miejsc.



2- panorama miasta

Artysta z Kresów Napoleon Orda

 Bogusław Szarwiło- z cyklu: zapomniani luminarze kultury

Nazwisko Napoleona Ordy na 33-tej Sesji Konferencji Generalnej UNESCO w Paryżu zostało wpisane na Listę Pamiętnych Dat (dokument nr 33 C/12).

Tak w 2007 roku we Francji obchodzono 200-ną rocznicę narodzin tego niezwykłego człowieka, Polaka.

Pamiętajmy o Zadwórzu 1920

Bożena Ratter i Bogusław Szarwiło

W 100 rocznicę wojny polsko-bolszewickiej i wielkiego zwycięstwa Wojska Polskiego, prof. Wiesław Jan Wysocki, historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego postanowił wydać książkę "Zadwórze 1920 ".

Wydawcą książki jest "Fundacja Historia i Kultura", przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Funduszu Promocji Kultury.

Przy okazji warto wyjaśnić, ze do zadań w/w Fundacji należą również: popularyzacja literatury z tego zakresu, wspieranie przedsięwzięć o charakterze kulturalnym i oświatowym, w tym w szczególności dotyczących edukacji historycznej oraz popularyzowanie wartości patriotycznych.

Ponieważ data premiery książki to: 12.08.2020, nie mieliśmy możliwości zapoznania się z treścią, mimo, że znaleźliśmy się w gronie patronów medialnych tej pozycji historycznej.

Wydawca ze swojej strony informuje, że " To popularna, bogato ilustrowana publikacja, która na 104 kolorowych stronach przybliża starcie batalionu złożonego z młodych lwowskich ochotników z bolszewicką kawalerią, do którego doszło 17 sierpnia 1920 roku, około 30 km na wschód od Lwowa. Polacy bili się do końca, a gdy zabrakło im amunicji, walczyli kolbami i bagnetami.

Zdecydowana większość - 318 oficerów i żołnierzy - poległa, dlatego Zadwórze przeszło do historii jako Polskie Termopile.

Przed II wojną światową Zadwórze było znanym i często odwiedzanym miejscem pamięci narodowej na Kresach Południowo-Wschodnich , symbolem męstwa i poświęcenia młodzieży w obronie niepodległości Polski.

W tym roku w sierpniu obchodzimy stulecie decydującego etapu wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, co jest znakomitą okazją dla przypomnienia ofiary zadwórzaków i jej znaczenia w narodowej tradycji".

EDUKACJA NA KRESACH II RP

Anna Małgorzata Budzińska

Jestem z zawodu nauczycielką, bardzo lubiłam moją pracę, więc proszę się nie dziwić, że chętnie podejmuję te tematy również w odniesieniu do Kresów.

Mam przed sobą ciekawą książkę na ten temat, z opracowaniami dotyczącymi ważnych tematów.

1-Książka „Przeszłośc i teraźniejszość edukacji na Kresach”

Mam też wspomnienia Kresowianek – pani Anastazji Paszkowskiej i pani Ireny Olszyńskiej. Ich pamiętniki to bezcenne dokumenty.

Spróbuję się zmierzyć z tym tematem.


2,3-Anastazja i Irena- zdjęcia z pamiętników

Ratowanie cmentarzy Kresowych 2020

W 2020 roku Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej kontynuuje systematyczne prace związane z ratowaniem starych cmentarzy rzymsko-katolickich oraz miejsc pamięci o naszych kresowych przodkach na terenie Ukrainy rozpoczęte w roku 2010.

Prowadzić będziemy kolejne prace porządkowe i remontowe w kilku miejscowościach za naszą wschodnią granicą.
Wśród miejsc naszej tegorocznej działalności będą Stare Sioło i Zimna Woda, w rejonie Lwowa oraz Kołomyja.

Na bieżące działania otrzymamy znaczące wsparcie finansowe z Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, w ramach programu dotacyjnego „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat 2020”.


Przy zebraniu wymaganego wkładu własnego (co staramy się obecnie usilnie robić) powinniśmy podołać spodziewanym kosztom projektu i pomyślnie go zrealizować.

Apel o wsparcie działań kresowych

Szanowni Państwo, Potomkowie Kresowian, a także Osoby życzliwe sprawom kresowym!

Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej (Organizacja Pożytku Publicznego) z Wrocławia zajmuje się systematycznie od 2010 r (wśród innych przedsięwzięć) ratowaniem cmentarzy kresowych i miejsc spoczynku naszych przodków od zniszczenia i zapomnienia.


W zakresie dotychczasowych, corocznych działań porządkowych i remontowych są małe, zlokalizowane w lasach, miejsca pochówków Polaków na Wołyniu (np. cmentarze w Moczulance, Rudni Potaszni, Lewaczach, pomnik pamięci pomordowanych Polaków w Niemili), a także cmentarze rzymsko-katolickie w rejonie Lwowa (w miejscowościach Jampil - dawne Prusy Lwowskie, Stare Sioło i Zimna Woda) oraz wielki, zabytkowy cmentarz w Kołomyi.

Na rok 2020 zaplanowaliśmy kontynuację naszych prac na cmentarzach.


Do realizacji powyższych zamierzeń konieczne są jednak, oprócz osób chętnych do wyjazdu na Ukrainę i pracy, czyli wolontariuszy, także odpowiednie środki pieniężne, która umożliwią sfinansowanie wyjazdu i pobytu wolontriuszy, zakupu potrzebnych środków i materiałów, koniecznych opłat na miejscu działania itd.

Mamy zapewnienie dofinansowania w bieżącym roku działań Towarzystwa z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jednak aby z tego skorzystać wymagane jest posiadanie tzw. wkładu własnego, w postaci finansowej.

Corocznie radziliśmy sobie z tym dzięki możliwości kwestowania w okresie wiosennym przy niektórych kościołach parafii rzymsko-katolickich i w miejscach publicznych oraz dzięki datkom na rzecz akcji życzliwych osób prywatnych.

Niestety tegoroczna światowa sytuacja występującej i trwającej pandemii wirusa całkowicie wyeliminowała możliwość naszego kwestowania.

W kościołach przez 4 miesiące nie było wiernych, a miejsca publiczne były objęte kwarantanną.

Pozostała więc wyłącznie możliwość uzyskania wsparcia od życzliwych ofiarodawców indywidualnych.

O to też zabiegamy i serdecznie prosimy.

Jeśli komukolwiek z Państwa, czytających ten apel, nie są obojętne sprawy kresowe, w tym w szczególności ratowanie miejsc pamięci o naszych kresowych przodkach i ich spoczynku prosimy o łaskawe wsparcie finansowe naszej tegorocznej akcji remontu i porządkowania tych miejsc.

Każde wsparcie się liczy.

Chętnych do przekazania środków pieniężnych na omawiane powyżej działania prosimy o dokonywanie wpłat na konto Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej podane na naszej stronie internetowej

https://www.kresowianie.info/ w zakładce: https://www.kresowianie.info/adres.html
z tytułem wpłaty: „darowizna na działalność statutową – cmentarze kresowe”.

Można w tytule wpłaty także dodać (wskazać) konkretną miejscowość, w której działamy na cmentarzu.
Za każdą okazaną pomoc z góry serdecznie dziękujemy.

Informacje o prowadzonych na cmentarzach działaniach dostępne są na naszej stronie internetowej.

Z poważaniem

Zbigniew Saganowski
Wiceprezes Towarzystwa
Organizator prac na cmentarzach w Kołomyi, Zimnej Wodzie i Starym Siole

77 rocznica ludobójstwa na Wołyniu

Janowa Dolina - poszukiwanie informacji

Może ktoś z Czytelników znał lub ma informację o rodzinie Naulików z Janowej Doliny?

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Jadwiga Lecomte jadwiga.legomska@gmail.com

Szanowni Państwo,

zwracam się z następującą prośbą.
Mój znajomy, mieszkający jak i ja w północnej Francji, poszukuje wiadomości na temat ojca. Ojciec jego niestety nigdy nie chciał mówić o swoim pochodzeniu. Nigdy też nie odwiedził swoich rodzinnych stron, motywując to faktem, że się boi, że byłoby to dla niego zbyt niebezpieczne. Z jakiego powodu? Po której był stronie w tragicznej przeszłości ? Nic nie wiemy.

Z pozostałych po nim dokumentach znaleźliśmy następujące informacje:

NAULIK ADAM
ur. 28/11/1919 w Janowa Dolina
zm. 21/11/2007 we Francji

ojciec : NAULIK Nikita ur. w Polsce
matka: Szworobiecz Agata ur. w Polsce

żona Krzyżaniak Johannna ur. w Douai Francja 12/3/1930 pochodzenia polskiego, jako, że jej rodzice urodzili się w Polsce ( Szymczak Katerine i Krzyżaniak Martin).

Nie wiem, czy Państwo mogliby nam być pomocni w naszych poszukiwaniach.
Bylibyśmy wdzięczni za każdą wiadomość, do kogo ewentualnie moglibyśmy się zwrócić o jakiekolwiek informacje.

Z góry bardzo dziękuję.
Z poważaniem
Jadwiga Lecomte- Legomska

Sprawozdanie za 2019, dokumenty finansowe i plan pracy na 2020

 



Uprzejmie informujemy o ogłoszeniu na stronie www.kresowianie.info dokumentów TMKK Wrocław:

- sprawozdanie z pracy za 2019 r., bilans wraz z rachunkiem zysków i strat za 2019 r., budżet na 2020 rok

- plan pracy na 2020 r.


TMKK Wrocław

Dzień Marynarza Rzecznego - 3 lipca i obchody we Wrocławiu w dniu 5 lipca 2020

 

Rekrutacja uczniów w zaprzyjaźnionym Technikum Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu

 

POLICJA PAŃSTWOWA II RP NA KRESACH

Anna Małgorzata Budzińska anna.malga@gmail.com

Opisywałam już losy konkretnych ludzi- policjantów i żołnierzy KOP. To były indywidualne losy, emocjonujące wspomnienia, świadectwa czasów i zmian.

1-Policjanci z Nowomalina

2- Oficer Korpusu Ochrony Pogranicza z rodziną- w Lewaczach

Teraz chciałabym usystematyzować wiedzę o tych służbach w tamtych czasach i na kresowych ziemiach.
Międzywojenne Kresy, tak jak cała II Rzeczpospolita, kojarzą się głównie z odzyskaną niepodległością, budowaniem państwa, dorobkiem i spokojnym życiem. Tymczasem Kresy pełne były niepokojów społecznych, politycznych i etnicznych.

Jak mogło być inaczej kiedy do miasta daleko, żyje się w ziemiance, a Warszawa to drugi koniec świata. Władza nie radziła sobie również z falą przestępczości.

Rozmowa z Wiolettą Sawicką

Wiek miłości. Wiek nienawiści

WIEK MIŁOŚCI. WIEK NIENAWIŚCI, to nowa saga opisująca dramatyczne losy polskiej rodziny ziemiańskiej z wileńskich Kresów.

Historia rozpoczyna się w roku 1913, w wielkim majątku, sprawnie zarządzanym przez hrabiego Aleksandra Ostojańskiego. Jego najmłodsza córka, Aleksandra, jest oczkiem w głowie ojca.

Piękna dziewczyna, gorąca patriotką i pewna siebie młoda dama, zakochuje się bez pamięci w ubogim nauczycielu z sąsiedztwa.

Rodzice za wszelką cenę starają się nie dopuścić do mezaliansu, ale kiedy w ostojańskim pałacu dochodzi do tragicznych wydarzeń, przyszłość hrabianki zupełnie się zmienia.

W kolejnym tomie Oleńka ukrywa się pod nazwiskiem Franki Wyrobek i dla ratowania dzieci wychodzi za mąż za prostego kowala.

Pomimo trudów codzienności, kobieta wciąż wspomina utraconą miłość. Tymczasem wielka wojna rzuca bohaterów aż za Wołyń, gdzie do głosu dochodzą ukraińscy nacjonaliści.

ROZWÓJ KRESÓW ZA CZASÓW II RP

Anna Małgorzata Budzińska

Z moich spotkań i doświadczeń wynika, że młodzi ludzie niewiele wiedzą o Kresach. W szkole tego nie uczą, w domu nie zawsze porusza się tematy historyczne, a opracowania kresowych wspomnień czytają głównie ludzie starsi.

Bywają organizacje, które jednoczą młodych w akcjach pomocowych, na przykład opieka nad grobami na Kresach, zbiórka paczek dla rodaków, różne aukcje i programy edukacyjne. Chwała tym organizatorom za to.

Według mnie brakuje jednak takiej ciągłej świadomości naszej historii, brakuje zainteresowania naszymi Kresami II RP.

Ja miałam to szczęście, że moi bliscy pochodzący z Kresów często opowiadali o ich przedwojennym życiu tam. Poznałam różne barwy Kresów- i te jasne, sielskie, swojskie, rodzinne, i te w kolorze krwi… Mam też trochę zdjęć. Opowiadali sporo, ale teraz wydaje mi się, że jeszcze za mało, jeszcze bym chciała wiedzieć więcej o tym i o tamtym. Niestety za późno- dziadkowie i rodzice już nie żyją.

Rozmawiam też z obcymi ludźmi, którzy zawierzają mi swoje wspomnienia i wzruszenia. Staram się zachować tę chociaż cząstkę pamięci o Kresach.

Jakże więc większość z naszych przodków pamięta te czasy, te ziemie?

Często słyszałam :

- U nas robiło się tak…
- U nas szło się…
- U nas mówiło się…
- U nas śpiewało się…
Ciągle był ten zwrot „u nas” !
Dużo czasu musiało upłynąć zanim to „u nas” zaczęło znaczyć też- we Wrocławiu, w Jeleniej Górze, w Lubinie, czy w setkach jeszcze innych miejscowości dokąd przybyli po wojnie przesiedleńcy z Kresów. Nie używam słowa „repatrianci”, bo oni przecież nie wracali do ojczyzny, ich ojczyzna była również na Kresach.

Jakże więc nam się kojarzą te odległe Kresy?

Dla jednych to małe wioski w lasach i bagnach Polesia. Dla innych to krajobraz wiosek huculskich i ich zwyczaje. Jeszcze inni wspominają bezkresne pola i łąki dzisiejszej Ukrainy. Są też tacy, którzy mieszkali w największych miastach- w Wilnie, we Lwowie i myślą o kulturze i zabytkach tych miejsc.

Dla większości są to malownicze wspomnienia- urokliwe krajobrazy, przemili ludzie, wielokulturowość, tolerancja religijna, praca ciężka, ale dająca radość i satysfakcję- jednym słowem sielanka.

Są też niestety i tacy, którym obraz wspomnień kresowych zakłóciły bestialskie napady band ukraińskich, które mordowały całe wioski…. Czerwień przestała im się kojarzyć z polnymi makami, a zaczęła raczej z krwią ich bliskich i znajomych, którzy zginęli w okrutny sposób….

Według mnie to są najczęściej powielane schematy wspomnień kresowych- z jednej strony sielanka, z drugiej rzezie ludności.
To wszystko prawda, ale nie cała.

Kresy to także rozwój, to przemysł, to sztuka, to architektura, to nauka i jeszcze kilka aspektów.

Pisałam już o malarstwie kresowym i ciągle się nim zachwycam. Pisałam też o literaturze, o pisarzach kresowych- to też piękny rozdział naszej kultury i historii.

Teraz chciałam zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt wspaniałych dokonań na Kresach II RP- o przemyśle na tych ziemiach. Nie jest to temat chodliwy, a przecież tak potrzebny!

ŚWIĘCI NA CZASY ZARAZY

Anna Małgorzata Budzińska

Dzisiaj żyjemy w dobie pandemii koronawirusa Covid 19 i przeraża nas ta sytuacja. To normalne- ludzie chorują, umierają, cierpią- jest się czego bać.

Nie pierwszy to przypadek w dziejach ludzkości. Zarazy różnego typu rozprzestrzeniają się szybko, a w miarę rozwoju ludzkości coraz szybciej. Przemieszczamy się różnymi środkami lokomocji, podróżujemy, wyjeżdżamy służbowo i turystycznie, więc nie dziw, że wirusy też wędrują.

Możemy się tylko cieszyć, że jednak lepiej sobie radzimy z taką sytuacją niż przed laty bywało. Ludzie nie umierają jak muchy, zwłoki nie leżą na ulicach, a lekarze robią co mogą, żeby zapobiegać i leczyć. Łatwiejszy dostęp do informacji daje możliwość dotarcia do ludzi z ostrzeżeniami i zakazami.

Nie jest lekko, ale bywało gorzej.

Każda epoka ma swoją, tylko jej przynależną zarazę, obszar choroby dominującej, odciskającej własne, niewygodne piętno. W starożytności i średniowieczu rolę tą odgrywała dżuma, w renesansie syfilis i poty angielskie, natomiast od wieku XVII zaczyna się okres naprzemiennych nawrotów epidemii ospy, duru, malarii. Oprócz leków, medykamentów, pseudo-medykamentów, środków ochronnych, starano się walczyć z epidemiami za pomocą środków duchowych – ten właśnie rodzaj leczenia stanowił wyraz pojmowania zarazy jako Boskiej Kary zesłanej na ludzi za grzechy.

Fundowano zatem msze wotywne, kaplice, kościoły, tzw. kolumny dżumowe, składano w świątyniach wota, jednak przede wszystkim kierowano modlitwy do popularnych patronów anty-zarazowych. Tak było od wieków.

Przyjrzyjmy się kilku świętym, którzy uznawani byli za patronów chroniących przed epidemiami.

Najpierw wspomnijmy świętego, który żył i pracował na Kresach Rzeczypospolitej- w Wilnie i w wioskach Polesia, bo postaci kresowe są u nas na pierwszym planie.

To święty Andrzej Bobola, jeden z patronów Polski.