Cmentarze kresowe 2022 – zakończenie
Fot. 1 Brama cmentarza rzymsko-katolickiego w Kołomyi
„Wyjazdem listopadowym” Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej zakończyło tegoroczną, kolejną od 2010 r., akcję ratowania cmentarzy kresowych na Ukrainie.
Całość projektu w 2022 r. mogła być zrealizowana dzięki znacznemu wsparciu finansowemu Fundacji KGHM Polska Miedź
Wszystkim Życzliwym Darczyńcom finansowym z całego serca dziękujemy.
W ramach akcji odbyły się 3 główne wyjazdy grup wolontariuszy na Ukrainę, tj. w czerwcu – na remont cmentarzy w Starym Siole i Zimnej Wodzie, w rejonie Lwowa, na przełomie lipca i sierpnia – remont wielkiego, zabytkowego cmentarza w Kołomyi oraz obecnie (w listopadzie) – etap jesiennych prac porządkowych na ww. cmentarzach i zawiezienia oraz zapalenia zniczy na tych nekropoliach, a także w wielu miejscach na Ukrainie o dużym znaczeniu historyczno-patriotycznym dla Polaków.
Poza wymienionymi wyżej wyjazdami, w bieżącym roku, odbyły się także wyjazdy na cmentarze Wołynia oraz kilkanaście wyjazdów z pomocą humanitarną - po napaści Rosji na Ukrainę.
Każdorazowo, podczas wyjazdów na remont cmentarzy, zabieraliśmy na Kresy również pozyskane w Polsce dary pomocy humanitarnej, przekazując je potrzebującym w środowiskach, z którymi kontaktujemy się i współpracujemy od wielu lat.
Wyjazd listopadowy połączony był z jednoczesnym transportem dużej (jak na nasze możliwości) pomocy humanitarnej dla mieszkańców Ukrainy oraz zawiezieniem tam i przekazaniem polskim (polonijnym) placówkom szkolnym i kulturalnym znaczącej ilości książek i artykułów szkolnych.
Wśród darów rzeczowych znalazła się m.in. spora ilość ciepłej odzieży, obuwia i zabawek pluszowych, poduszki i profesjonalne śpiwory, termosy oraz powerbanki i baterie (dla walczących na froncie Kołomyjan), leki i duża ilość żywności o długim terminie przydatności do spożycia.
Odzież i zabawki otrzymaliśmy głównie od Złotnickiego Centrum Spotkań we Wrocławiu.
900 kg żywności przekazała nam do przewiezienia Fundacja Pomocy Polakom na Wschodzie.
Firma „Gerpol Instalacje” z Mokronosu Dolnego dostarczyła profesjonalne śpiwory dla walczących na froncie Kołomyjan.
Książki i artykuły szkolne (łącznie ponad 40 dużych kartonów) przygotowane zostały w ramach akcji przeprowadzonej przez Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli wspólnie z Kaufland Wrocław oraz Ogólnopolskim Oddziałem Kołomyjan „Pokucie” we Wrocławiu.
Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej zapewniło transport całości na Ukrainę i przekazanie darów docelowym odbiorcom.
Organizatorzy akcji, w okresie od czerwca do października 2022 r, prowadzili w 21 placówkach szkolnych i przedszkolnych Wrocławia zbiórkę książek i artykułów szkolnych, z przeznaczeniem na wsparcie dzieci na Ukrainie.
Z zebranych darów przygotowano 34 wypełnione przyborami szkolnymi plecaki, a także ponad 30 kartonów książek, gier i zabawek.
Fot. 2 Posegregowane i spakowane do wywozu na Ukrainę dary książkowe i szkolne
Plecaki dotarły do polskich szkół sobotnich w Kołomyi (2 szkoły po 10 plecaków) i Tłumaczu (1 szkoła – 10 plecaków), a także do placówek prowadzonych przez siostry zakonne w Bóbrce i Samborze (symbolicznie – po 2 plecaki).
W ramach zbiórki książek i artykułów szkolnych, dzieci polskie napisały również wiele serdecznych pozdrowień i życzeń dla rówieśników na Ukrainie, które rozdzieliliśmy pomiędzy obdarowywane placówki
Fot. 3 Przykład napisanych do rówieśników przesyłek listowych
Ze względu na bardzo dużą ilość zebranych książek, których szkoły sobotnie, z powodu ograniczonych warunków lokalowych, nie były w stanie zagospodarować, część uzbieranych darów przekazaliśmy (po uzgodnieniu) do Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Stanisławowie (dziś Iwano-Frankiwsk), do redakcji Radia Lwów, a także do parafii p.w. św. Ignacego Loyoli w Kołomyi, parafii p.w. MB Fatimskiej w Zimnej Wodzie oraz placówek prowadzonych przez Siostry zakonne w Jazłowcu, Kołomyi, Bóbrce i Samborze.
Wymienione powyżej dary i Darczyńcy zostały uzupełnione przez inne osoby i podmioty, które na apel naszego Towarzystwa, włączyły się także w zbiórkę użytecznych artykułów.
Otrzymaliśmy dużą ilość zniczy, pozyskanych dzięki zaangażowaniu harcerzy ze Związku Harcerstwa Polskiego - 4. Miękińskiego Szczepu Harcerskiego "Ha2o" im. Szarych Szeregów, którzy przeprowadzili zbiórkę na terenie Szkoły Podstawowej im. JP II w Lutyni i zebranych wśród podopiecznych Niepublicznego Przedszkola Sióstr Salezjanek w Środzie Śląskiej dzięki panu Pawłowi Skrzypkowi.
Biało-czerwone, patriotyczne znicze ofiarował nam mieszkaniec Wrocławia pan Jerzy Doleczek.
Zasób zniczy uzupełniły zakupy dokonane przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich - Ogólnopolski Oddział Kołomyjan „Pokucie” we Wrocławiu oraz Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej. Od obu Towarzystw zawieźliśmy również biało-czerwone kompozycje kwiatowe, które złożyliśmy w najważniejszych miejscach naszej podróży.
Część darów otrzymaliśmy poprzez zaangażowanie i pośrednictwo harcerek ze Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej - 10. Ślężańskiej Drużyny Harcerek „Szlak” im. Danuty Siedzikówny ps. Inka w Sobótce, z Ośrodka Pomocy Społecznej w Sobótce, a także z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Świątnikach.
Do wzbogacenia puli artykułów z pomocą charytatywną włączył się także szereg osób prywatnych, których nie sposób tu wszystkich wymienić.
Wszystkim wspaniałym Sponsorom i Darczyńcom, także Tym, których nie udało się wymienić bardzo serdecznie dziękujemy i wyrażamy ogromną wdzięczność za okazane serce i wspieranie akcji na rzecz pomocy Kresom.
Podróż miała miejsce w dniach 05-13.11.2022 r, a więc tuż po uroczystości „Wszystkich Świętych” – 1 listopada, a w okresie „Święta Niepodległości Polski” – 11 listopada. Te więc daty determinowały główne cele naszej podróży, którymi były okazanie pamięci o naszych zmarłych, kresowych przodkach oraz oddanie czci poległym za wolność Polski jej obrońcom i bohaterom.
Odwiedziliśmy kolejno:
- klasztor Sióstr Niepokalanek w Jazłowcu – znicze i wiązanka przy grobie matki założycielki bł. Marceliny Darowskiej, dary pomocy humanitarnej dla klasztoru i 60 podopiecznych – uciekinierów z obszaru wojny,
- odbudowany kościół w Dźwiniaczce (na Podolu) – związany z założeniem przez św. Zygmunta Szczęsnego-Felińskiego zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi,
- Mielnicę Podolską – z niszczejącym cmentarzem polskim, a na nim popadającą w ruinę kaplicą Dunin-Borkowskich.
- Zaleszczyki – na cmentarzu polskim pomnik poległym w latach 1914-1920,
- Kołomyję – jesienne prace porządkowe na cmentarzu rzymsko-katolickim, wiązanki przy pomniku Ofiar Kosaczowa, Krzyżu wystawionym przez Organizację Gwiazda i mogile 4 księży oraz znicze na bardzo wielu mogiłach (w tym na kwaterach Legionistów), przekazanie darów dla 2 organizacji Polaków i parafii św. Ignacego Loyoli, która opiekuje się około 60 osobami przesiedlonymi z obszaru działań wojennych. Dary dla żołnierzy na froncie pochodzących z Kołomyi. Książki i materiały szkolne dla przedszkola Sióstr Urszulanek. W kościele parafialnym złożenie wiązanki i zniczy przy tablicy poświęconej nieznanemu żołnierzowi poległemu za niepodległość ojczyzny,
- Jaremcze znaną miejscowość uzdrowiskowo-wypoczynkową w Karpatach,
- Worochtę – zapalenie zniczy na zbiorowej mogile 72 ofiar zbrodni UPA dokonanej w Sylwestra 1944/45,
- Werchowynę (dawniej Żabie) – karpacką miejscowość z tradycjami huculskimi (m.in. „Muzeum Wyszywanki”, „Muzeum Instrumentów”, „Kopalnia Bryndzy”,
- Stanisławów – przekazanie książek i plecaków dla Szkoły w Tłumaczu oraz książek i gier dla Centrum Kultury Polskiej,
- Halicz – przekazanie 2 wózków inwalidzkich do parafii św. Jakuba Strzemię,
- Bóbrkę– dary dla Sióstr Franciszkanek,
- Stare Sioło – porządkowanie cmentarza, wiązanka przy mogile gen. Romana Wybranowskiego, znicze na grobie Orlęcia Lwowskiego Jerzego Leliwy-Żurowskiego i na wielu innych mogiłach,
- Gańczary – na cmentarzu - znicze na starych mogiłach polskich,
- Dawidów – na cmentarzu – znicze przy pomniku polskich bohaterów wojny 1918-1919 oraz na mogiłach polskich,
- ZimnąWodę– jesienne prace porządkowe na cmentarzu, wiązanka i znicz na mogile 19-letniego legionisty Franciszka Korniaka, znicze na mogile por. WP. Fr. Billiana i pozostałych polskich mogiłach, pakiet książek dla parafii MB Fatimskiej,
- Sambor – dary dla Domu Sióstr Franciszkanek, odwiedzenie Izby Pamięci poświęconej Polakom pomagającym Żydom oraz pomagającym nam w czasie II wojny Ukraińcom,
- Katedrę we Lwowie – msza za ojczyznę w dniu 11 listopada,
- Cmentarz Orląt Lwowskich – złożenie wiązanki i zniczy na grobie „Żołnierza poległego za ojczyznę”, znicze na wielu grobach Orląt,
Lwów – centrum – sentymentalny spacer po Mieście Niezwyciężonym, przekazanie książek redakcji Radia Lwów.
Odbyliśmy szereg spotkań z osobami, z którymi od lat współpracujemy w dziele ratowania cmentarzy kresowych i naszego dziedzictwa kulturowego na Ukrainie, wykonaliśmy zaplanowane prace porządkowe na remontowanych przez TMKK cmentarzach, przekazaliśmy zabrane z Polski dary do odbiorców oraz uczestniczyliśmy w obchodach Święta Niepodległości Polski w Katedrze Lwowskiej i na Cmentarzu Orląt.
Dokonaliśmy również podsumowania tegorocznej akcji remontowej i nakreśliliśmy, wspólnie, z tamtejszymi (na Ukrainie) przyjaciółmi, plany dalszej współpracy w przyszłości.
Trwająca na Ukrainie wojna ograniczyła nieco naszą swobodę poruszania się (choćby alarmy rakietowe i związane z nimi sytuacje), jednak udało nam się bezpiecznie odbyć całą podróż i powrócić szczęśliwie do kraju.
W imieniu Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej oraz własnym pragnę podziękować Wszystkim Życzliwym Darczyńcom, przede wszystkim finansowym, ale również rzeczowym, za przekazane na cel realizacji akcji wsparcie, które umożliwiło nam, mimo pandemii i trwającej na Ukrainie wojny, podjęcie się i skuteczne zakończenie działań wynikających z przyjętego na bieżący rok projektu.
Dziękuję także Wszystkim Odważnym i Zdeterminowanym do działania Wolontariuszom, którzy bezpośrednio realizowali wszystkie zaplanowane zadania.
Przebieg jesiennego etapu akcji niech zobrazują poniższe fotografie.
Fot. 4 „Jazłowieckie” Siostry Niepokalanki opiekują się około 60 uchodźcami
Fot. 5 Wiązanka i znicze u Matki Marceliny w jazłowieckich katakumbach
Fot. 6 Odnowiony kościół w Dźwiniaczce związany ze św. Zygmuntem Szczęsnym-Felińskim
Fot. 7 Mielnica Podolska – niszczejąca kaplica Dunin-Borkowskich
Fot. 8 Zaleszczyki – na cmentarzu pomnik poległym w latach 1914-1920
Fot. 9 Kołomyja – kościół pw. Św. Ignacego Loyoli – z odbudowanym częściowo ogrodzeniem
Fot. 10 Kołomyja – trwa rozładunek darów dla Towarzystw Polaków i parafii oraz przedszkola Sióstr Urszulanek
Fot. 11 Dary dla żołnierzy z Kołomyi, Towarzystw Polaków, parafii i przedszkola Urszulanek
Fot. 12 Złożenie wiązanki i zniczy w kościele kołomyjskim pod tablicą nieznanego żołnierza
Fot. 13 Narzędzia do prac porządkowych i znicze do ustawienia na cmentarzu w Kołomyi
Fot. 14 Kołomyja – prace porządkowe przy grobowcu Dominiki Ostrowskiej
Fot. 15 Kołomyja – porządkowanie obszaru pomnika Ofiar Kosaczowa
Fot. 16 Kołomyja - krzyż ustawiony przez organizację „Gwiazda” ku czci poległych „Rodaków”
Fot. 17 Kołomyja – uprzątnięty teren pomnika Ofiar Kosaczowa, ze złożoną wiązanką i zniczami. Przy krzyżu – przedstawiciel OOK „Pokucie”, a jednocześnie Radny Wrocławski – Robert Pieńkowski
Fot. 18 Kołomyja – wiązanka i znicze przy mogile 4 księży
Fot. 19 Kołomyja – uprzątnięty grobowiec Kraśnickich, z zapalonymi zniczami
Fot. 20 Kołomyja – wielce charakterystyczny dla miasta obrazek – muzeum i hotel Pisanka
Fot. 21 Jaremcze – obszar wodospadu
Fot. 22 Jaremcze – targ wyrobów huculskich
Fot. 23 Worochta – składanie zniczy na mogile zbiorowej pomordowanych przez UPA 1944/45
Fort. 24 Worochta – tablica, ku czci pomordowanych Polaków na mogile zbiorowej
Fot. 25 Żabie (Werchowyna) – prezentacja wyrobów ludowych i zwyczajów huculskich w Muzeum Wyszywanki
Fot. 26 Żabie – Muzeum Instrumentów im. Romana Hłumyka – opowiadania i prezentacja instrumentów
Fot. 27 Żabie – Muzeum Instrumentów – koncert muzyczny
Fot. 28 Żabie – „Kopalnia Bryndzy – deska degustacyjna serów miejscowego wyrobu
Fot. 29 Żabie – wolontariusze próbują wydobyć dźwięk z trombity
Fot. 30 Stanisławów – Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego – pani Danusia Stefanko przyjmuje dary książkowe i szkolne dla Centrum W Stanisławowie i Szkoły w Tłumaczu. Symbolicznie dary przekazuje przedstawiciel OOK „Pokucie” i Radny Wrocławia
Fot. 31 Halicz – pod nieobecność księdza proboszcza wózki inwalidzkie przyjmuje pracownik trwającej przy parafii budowy salki rehabilitacyjnej
Fot. 32 Bóbrka – zachód słońca nad bóbreckim wzgórzem „drogi krzyżowej”
Fot. 33 Stare Sioło – prace porządkowe przy mogile Orlęcia Jerzego Leliwy-Żurowskiego
Fot. 34 Stare Sioło – obszar cmentarza z zalegającymi jeszcze elementami pomnikowymi, które oczekują wydobycia, oczyszczenia i „dołożenia” do lapidarium tworzonego przez TMKK
Fot. 35 Stare Sioło – lapidarium z zapalonymi zniczami pamięci
Fot. 36 Stare Sioło – składanie wiązanki i zniczy przy mogile gen. Romana Wybranowskiego
Fot. 37 Dawidów – pomnik polskich bohaterów wojny 1918-1919
Fot. 38 Zimna Woda – mogiła 19-letniego Legionisty z wiązanką i zniczami
Fot. 39 Sambor – transport darów do Domu Sióstr Franciszkanek
Fot. 40 Sambor – Siostra Elżbieta opowiada o historii powstania Izby Pamięci o Polakach ratujących Żydów podczas II wojny światowej i o pomagającym wówczas Polakom Ukraińcach oraz o związanych z tym wydarzeniach
Fot. 41 Katedra we Lwowie, 11 listopada – celebracja mszy za ojczyznę i naszych bohaterów
Fot. 42 Cmentarz Orląt – składanie wiązanki i zniczy przez przedstawicieli OOK „Pokucie” i TMKK
Fot. 43 Cmentarz Orląt – przedstawiciele Konsulatu RP we Lwowie, Sejmu RP, organizacji Polskich z Ukrainy i Polski, na uroczystości składania wieńców
Fot. 44 Cmentarz Orląt – lwy „oswobodzone” z obskurnych obudowań
Fot. 45 Widok na Orlęta z górnego poziomu
Fot. 46 Lwów „wojenny”
Fot. 47 Lwów – wejście do siedziby Radia Niezależność, gdzie funkcjonuje gościnnie Radio Lwów
Fot. 48 Centrum Lwowa – kierunkowskaz do siedziby Centrum pomocy przesiedleńcom z terenu wojny
Fot. 49 Lwów – ogromny mural związany z obrońcami Azowstalu
Fot. 50 … dalsza część muralu
Fot. 51 Lwów – budynek hotelu Atlas, gdzie na dole mieści się słynna Restauracja Szkocka, w której spotykali się matematycy lwowscy
Fot. 52 Lwów - fasada Restauracji Szkockiej z tablicą poświęconą Stefanowi Banachowi i matematykom
Fot. 53 Lwów – „pchli targ” w sąsiedztwie dawnego kościoła Dominikanów
Fot. 54 Lwów – pomnik Nikifora
Fot. 55 Lwów - katedra i dom Boimów zabezpieczone na czas wojny
Fot. 56 Lwów pomnik Mickiewicza (w głębi) i Matki Bożej z zabezpieczeniami wojennymi
Opracował:
Zbyszek Saganowski
Poza wymienionymi wyżej wyjazdami, w bieżącym roku, odbyły się także wyjazdy na cmentarze Wołynia oraz kilkanaście wyjazdów z pomocą humanitarną - po napaści Rosji na Ukrainę.
Każdorazowo, podczas wyjazdów na remont cmentarzy, zabieraliśmy na Kresy również pozyskane w Polsce dary pomocy humanitarnej, przekazując je potrzebującym w środowiskach, z którymi kontaktujemy się i współpracujemy od wielu lat.
Wyjazd listopadowy połączony był z jednoczesnym transportem dużej (jak na nasze możliwości) pomocy humanitarnej dla mieszkańców Ukrainy oraz zawiezieniem tam i przekazaniem polskim (polonijnym) placówkom szkolnym i kulturalnym znaczącej ilości książek i artykułów szkolnych.
Wśród darów rzeczowych znalazła się m.in. spora ilość ciepłej odzieży, obuwia i zabawek pluszowych, poduszki i profesjonalne śpiwory, termosy oraz powerbanki i baterie (dla walczących na froncie Kołomyjan), leki i duża ilość żywności o długim terminie przydatności do spożycia.
Odzież i zabawki otrzymaliśmy głównie od Złotnickiego Centrum Spotkań we Wrocławiu.
900 kg żywności przekazała nam do przewiezienia Fundacja Pomocy Polakom na Wschodzie.
Firma „Gerpol Instalacje” z Mokronosu Dolnego dostarczyła profesjonalne śpiwory dla walczących na froncie Kołomyjan.
Książki i artykuły szkolne (łącznie ponad 40 dużych kartonów) przygotowane zostały w ramach akcji przeprowadzonej przez Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli wspólnie z Kaufland Wrocław oraz Ogólnopolskim Oddziałem Kołomyjan „Pokucie” we Wrocławiu.
Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej zapewniło transport całości na Ukrainę i przekazanie darów docelowym odbiorcom.
Organizatorzy akcji, w okresie od czerwca do października 2022 r, prowadzili w 21 placówkach szkolnych i przedszkolnych Wrocławia zbiórkę książek i artykułów szkolnych, z przeznaczeniem na wsparcie dzieci na Ukrainie.
Z zebranych darów przygotowano 34 wypełnione przyborami szkolnymi plecaki, a także ponad 30 kartonów książek, gier i zabawek.
Fot. 2 Posegregowane i spakowane do wywozu na Ukrainę dary książkowe i szkolne
Plecaki dotarły do polskich szkół sobotnich w Kołomyi (2 szkoły po 10 plecaków) i Tłumaczu (1 szkoła – 10 plecaków), a także do placówek prowadzonych przez siostry zakonne w Bóbrce i Samborze (symbolicznie – po 2 plecaki).
W ramach zbiórki książek i artykułów szkolnych, dzieci polskie napisały również wiele serdecznych pozdrowień i życzeń dla rówieśników na Ukrainie, które rozdzieliliśmy pomiędzy obdarowywane placówki
Fot. 3 Przykład napisanych do rówieśników przesyłek listowych
Ze względu na bardzo dużą ilość zebranych książek, których szkoły sobotnie, z powodu ograniczonych warunków lokalowych, nie były w stanie zagospodarować, część uzbieranych darów przekazaliśmy (po uzgodnieniu) do Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Stanisławowie (dziś Iwano-Frankiwsk), do redakcji Radia Lwów, a także do parafii p.w. św. Ignacego Loyoli w Kołomyi, parafii p.w. MB Fatimskiej w Zimnej Wodzie oraz placówek prowadzonych przez Siostry zakonne w Jazłowcu, Kołomyi, Bóbrce i Samborze.
Wymienione powyżej dary i Darczyńcy zostały uzupełnione przez inne osoby i podmioty, które na apel naszego Towarzystwa, włączyły się także w zbiórkę użytecznych artykułów.
Otrzymaliśmy dużą ilość zniczy, pozyskanych dzięki zaangażowaniu harcerzy ze Związku Harcerstwa Polskiego - 4. Miękińskiego Szczepu Harcerskiego "Ha2o" im. Szarych Szeregów, którzy przeprowadzili zbiórkę na terenie Szkoły Podstawowej im. JP II w Lutyni i zebranych wśród podopiecznych Niepublicznego Przedszkola Sióstr Salezjanek w Środzie Śląskiej dzięki panu Pawłowi Skrzypkowi.
Biało-czerwone, patriotyczne znicze ofiarował nam mieszkaniec Wrocławia pan Jerzy Doleczek.
Zasób zniczy uzupełniły zakupy dokonane przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich - Ogólnopolski Oddział Kołomyjan „Pokucie” we Wrocławiu oraz Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej. Od obu Towarzystw zawieźliśmy również biało-czerwone kompozycje kwiatowe, które złożyliśmy w najważniejszych miejscach naszej podróży.
Część darów otrzymaliśmy poprzez zaangażowanie i pośrednictwo harcerek ze Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej - 10. Ślężańskiej Drużyny Harcerek „Szlak” im. Danuty Siedzikówny ps. Inka w Sobótce, z Ośrodka Pomocy Społecznej w Sobótce, a także z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Świątnikach.
Do wzbogacenia puli artykułów z pomocą charytatywną włączył się także szereg osób prywatnych, których nie sposób tu wszystkich wymienić.
Wszystkim wspaniałym Sponsorom i Darczyńcom, także Tym, których nie udało się wymienić bardzo serdecznie dziękujemy i wyrażamy ogromną wdzięczność za okazane serce i wspieranie akcji na rzecz pomocy Kresom.
Podróż miała miejsce w dniach 05-13.11.2022 r, a więc tuż po uroczystości „Wszystkich Świętych” – 1 listopada, a w okresie „Święta Niepodległości Polski” – 11 listopada. Te więc daty determinowały główne cele naszej podróży, którymi były okazanie pamięci o naszych zmarłych, kresowych przodkach oraz oddanie czci poległym za wolność Polski jej obrońcom i bohaterom.
Odwiedziliśmy kolejno:
- klasztor Sióstr Niepokalanek w Jazłowcu – znicze i wiązanka przy grobie matki założycielki bł. Marceliny Darowskiej, dary pomocy humanitarnej dla klasztoru i 60 podopiecznych – uciekinierów z obszaru wojny,
- odbudowany kościół w Dźwiniaczce (na Podolu) – związany z założeniem przez św. Zygmunta Szczęsnego-Felińskiego zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi,
- Mielnicę Podolską – z niszczejącym cmentarzem polskim, a na nim popadającą w ruinę kaplicą Dunin-Borkowskich.
- Zaleszczyki – na cmentarzu polskim pomnik poległym w latach 1914-1920,
- Kołomyję – jesienne prace porządkowe na cmentarzu rzymsko-katolickim, wiązanki przy pomniku Ofiar Kosaczowa, Krzyżu wystawionym przez Organizację Gwiazda i mogile 4 księży oraz znicze na bardzo wielu mogiłach (w tym na kwaterach Legionistów), przekazanie darów dla 2 organizacji Polaków i parafii św. Ignacego Loyoli, która opiekuje się około 60 osobami przesiedlonymi z obszaru działań wojennych. Dary dla żołnierzy na froncie pochodzących z Kołomyi. Książki i materiały szkolne dla przedszkola Sióstr Urszulanek. W kościele parafialnym złożenie wiązanki i zniczy przy tablicy poświęconej nieznanemu żołnierzowi poległemu za niepodległość ojczyzny,
- Jaremcze znaną miejscowość uzdrowiskowo-wypoczynkową w Karpatach,
- Worochtę – zapalenie zniczy na zbiorowej mogile 72 ofiar zbrodni UPA dokonanej w Sylwestra 1944/45,
- Werchowynę (dawniej Żabie) – karpacką miejscowość z tradycjami huculskimi (m.in. „Muzeum Wyszywanki”, „Muzeum Instrumentów”, „Kopalnia Bryndzy”,
- Stanisławów – przekazanie książek i plecaków dla Szkoły w Tłumaczu oraz książek i gier dla Centrum Kultury Polskiej,
- Halicz – przekazanie 2 wózków inwalidzkich do parafii św. Jakuba Strzemię,
- Bóbrkę– dary dla Sióstr Franciszkanek,
- Stare Sioło – porządkowanie cmentarza, wiązanka przy mogile gen. Romana Wybranowskiego, znicze na grobie Orlęcia Lwowskiego Jerzego Leliwy-Żurowskiego i na wielu innych mogiłach,
- Gańczary – na cmentarzu - znicze na starych mogiłach polskich,
- Dawidów – na cmentarzu – znicze przy pomniku polskich bohaterów wojny 1918-1919 oraz na mogiłach polskich,
- ZimnąWodę– jesienne prace porządkowe na cmentarzu, wiązanka i znicz na mogile 19-letniego legionisty Franciszka Korniaka, znicze na mogile por. WP. Fr. Billiana i pozostałych polskich mogiłach, pakiet książek dla parafii MB Fatimskiej,
- Sambor – dary dla Domu Sióstr Franciszkanek, odwiedzenie Izby Pamięci poświęconej Polakom pomagającym Żydom oraz pomagającym nam w czasie II wojny Ukraińcom,
- Katedrę we Lwowie – msza za ojczyznę w dniu 11 listopada,
- Cmentarz Orląt Lwowskich – złożenie wiązanki i zniczy na grobie „Żołnierza poległego za ojczyznę”, znicze na wielu grobach Orląt,
Lwów – centrum – sentymentalny spacer po Mieście Niezwyciężonym, przekazanie książek redakcji Radia Lwów.
Odbyliśmy szereg spotkań z osobami, z którymi od lat współpracujemy w dziele ratowania cmentarzy kresowych i naszego dziedzictwa kulturowego na Ukrainie, wykonaliśmy zaplanowane prace porządkowe na remontowanych przez TMKK cmentarzach, przekazaliśmy zabrane z Polski dary do odbiorców oraz uczestniczyliśmy w obchodach Święta Niepodległości Polski w Katedrze Lwowskiej i na Cmentarzu Orląt.
Dokonaliśmy również podsumowania tegorocznej akcji remontowej i nakreśliliśmy, wspólnie, z tamtejszymi (na Ukrainie) przyjaciółmi, plany dalszej współpracy w przyszłości.
Trwająca na Ukrainie wojna ograniczyła nieco naszą swobodę poruszania się (choćby alarmy rakietowe i związane z nimi sytuacje), jednak udało nam się bezpiecznie odbyć całą podróż i powrócić szczęśliwie do kraju.
W imieniu Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej oraz własnym pragnę podziękować Wszystkim Życzliwym Darczyńcom, przede wszystkim finansowym, ale również rzeczowym, za przekazane na cel realizacji akcji wsparcie, które umożliwiło nam, mimo pandemii i trwającej na Ukrainie wojny, podjęcie się i skuteczne zakończenie działań wynikających z przyjętego na bieżący rok projektu.
Dziękuję także Wszystkim Odważnym i Zdeterminowanym do działania Wolontariuszom, którzy bezpośrednio realizowali wszystkie zaplanowane zadania.
Przebieg jesiennego etapu akcji niech zobrazują poniższe fotografie.
Fot. 4 „Jazłowieckie” Siostry Niepokalanki opiekują się około 60 uchodźcami
Fot. 5 Wiązanka i znicze u Matki Marceliny w jazłowieckich katakumbach
Fot. 6 Odnowiony kościół w Dźwiniaczce związany ze św. Zygmuntem Szczęsnym-Felińskim
Fot. 7 Mielnica Podolska – niszczejąca kaplica Dunin-Borkowskich
Fot. 8 Zaleszczyki – na cmentarzu pomnik poległym w latach 1914-1920
Fot. 9 Kołomyja – kościół pw. Św. Ignacego Loyoli – z odbudowanym częściowo ogrodzeniem
Fot. 10 Kołomyja – trwa rozładunek darów dla Towarzystw Polaków i parafii oraz przedszkola Sióstr Urszulanek
Fot. 11 Dary dla żołnierzy z Kołomyi, Towarzystw Polaków, parafii i przedszkola Urszulanek
Fot. 12 Złożenie wiązanki i zniczy w kościele kołomyjskim pod tablicą nieznanego żołnierza
Fot. 13 Narzędzia do prac porządkowych i znicze do ustawienia na cmentarzu w Kołomyi
Fot. 14 Kołomyja – prace porządkowe przy grobowcu Dominiki Ostrowskiej
Fot. 15 Kołomyja – porządkowanie obszaru pomnika Ofiar Kosaczowa
Fot. 16 Kołomyja - krzyż ustawiony przez organizację „Gwiazda” ku czci poległych „Rodaków”
Fot. 17 Kołomyja – uprzątnięty teren pomnika Ofiar Kosaczowa, ze złożoną wiązanką i zniczami. Przy krzyżu – przedstawiciel OOK „Pokucie”, a jednocześnie Radny Wrocławski – Robert Pieńkowski
Fot. 18 Kołomyja – wiązanka i znicze przy mogile 4 księży
Fot. 19 Kołomyja – uprzątnięty grobowiec Kraśnickich, z zapalonymi zniczami
Fot. 20 Kołomyja – wielce charakterystyczny dla miasta obrazek – muzeum i hotel Pisanka
Fot. 21 Jaremcze – obszar wodospadu
Fot. 22 Jaremcze – targ wyrobów huculskich
Fot. 23 Worochta – składanie zniczy na mogile zbiorowej pomordowanych przez UPA 1944/45
Fort. 24 Worochta – tablica, ku czci pomordowanych Polaków na mogile zbiorowej
Fot. 25 Żabie (Werchowyna) – prezentacja wyrobów ludowych i zwyczajów huculskich w Muzeum Wyszywanki
Fot. 26 Żabie – Muzeum Instrumentów im. Romana Hłumyka – opowiadania i prezentacja instrumentów
Fot. 27 Żabie – Muzeum Instrumentów – koncert muzyczny
Fot. 28 Żabie – „Kopalnia Bryndzy – deska degustacyjna serów miejscowego wyrobu
Fot. 29 Żabie – wolontariusze próbują wydobyć dźwięk z trombity
Fot. 30 Stanisławów – Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego – pani Danusia Stefanko przyjmuje dary książkowe i szkolne dla Centrum W Stanisławowie i Szkoły w Tłumaczu. Symbolicznie dary przekazuje przedstawiciel OOK „Pokucie” i Radny Wrocławia
Fot. 31 Halicz – pod nieobecność księdza proboszcza wózki inwalidzkie przyjmuje pracownik trwającej przy parafii budowy salki rehabilitacyjnej
Fot. 32 Bóbrka – zachód słońca nad bóbreckim wzgórzem „drogi krzyżowej”
Fot. 33 Stare Sioło – prace porządkowe przy mogile Orlęcia Jerzego Leliwy-Żurowskiego
Fot. 34 Stare Sioło – obszar cmentarza z zalegającymi jeszcze elementami pomnikowymi, które oczekują wydobycia, oczyszczenia i „dołożenia” do lapidarium tworzonego przez TMKK
Fot. 35 Stare Sioło – lapidarium z zapalonymi zniczami pamięci
Fot. 36 Stare Sioło – składanie wiązanki i zniczy przy mogile gen. Romana Wybranowskiego
Fot. 37 Dawidów – pomnik polskich bohaterów wojny 1918-1919
Fot. 38 Zimna Woda – mogiła 19-letniego Legionisty z wiązanką i zniczami
Fot. 39 Sambor – transport darów do Domu Sióstr Franciszkanek
Fot. 40 Sambor – Siostra Elżbieta opowiada o historii powstania Izby Pamięci o Polakach ratujących Żydów podczas II wojny światowej i o pomagającym wówczas Polakom Ukraińcach oraz o związanych z tym wydarzeniach
Fot. 41 Katedra we Lwowie, 11 listopada – celebracja mszy za ojczyznę i naszych bohaterów
Fot. 42 Cmentarz Orląt – składanie wiązanki i zniczy przez przedstawicieli OOK „Pokucie” i TMKK
Fot. 43 Cmentarz Orląt – przedstawiciele Konsulatu RP we Lwowie, Sejmu RP, organizacji Polskich z Ukrainy i Polski, na uroczystości składania wieńców
Fot. 44 Cmentarz Orląt – lwy „oswobodzone” z obskurnych obudowań
Fot. 45 Widok na Orlęta z górnego poziomu
Fot. 46 Lwów „wojenny”
Fot. 47 Lwów – wejście do siedziby Radia Niezależność, gdzie funkcjonuje gościnnie Radio Lwów
Fot. 48 Centrum Lwowa – kierunkowskaz do siedziby Centrum pomocy przesiedleńcom z terenu wojny
Fot. 49 Lwów – ogromny mural związany z obrońcami Azowstalu
Fot. 50 … dalsza część muralu
Fot. 51 Lwów – budynek hotelu Atlas, gdzie na dole mieści się słynna Restauracja Szkocka, w której spotykali się matematycy lwowscy
Fot. 52 Lwów - fasada Restauracji Szkockiej z tablicą poświęconą Stefanowi Banachowi i matematykom
Fot. 53 Lwów – „pchli targ” w sąsiedztwie dawnego kościoła Dominikanów
Fot. 54 Lwów – pomnik Nikifora
Fot. 55 Lwów - katedra i dom Boimów zabezpieczone na czas wojny
Fot. 56 Lwów pomnik Mickiewicza (w głębi) i Matki Bożej z zabezpieczeniami wojennymi
Opracował:
Zbyszek Saganowski
Artykuł przeczytano 4 razy