GDZIE MOŻEMY ZNALEŹĆ IKONY?
Anna Małgorzata Budzińska
Nasi przodkowie z Kresów odpowiedzieliby na to tytułowe pytanie szybko i z prostotą:
− Toć przecież w cerkwiach i kościołach grekokatolickich.
Kresowi rodzice i dziadkowie na co dzień obcowali z ikonami chociażby odwiedzając swych kolegów, u których „krasiwyj ugoł” ze świętą ikoną był ważnym miejscem domu, a także chodząc z przyjaciółmi do cerkwi. To było normalne- w jednej miejscowości były dwa kościoły i nie było przecież zakazów wstępu. Młodzi znali zarówno obrządek łaciński jak i prawosławny czy grekokatolicki.
Nawet im się podobało podwójne obchodzenie świąt, które przypadają w różnym czasie z powodu różnic kalendarzy. Na Kresach ikony były bliskie sercu zarówno jednym, jak i drugim.
Tak to prawda. Ikony to ważny element liturgii w różnych kościołach Wschodu i tam je możemy oglądać: i w Rosji, i na Litwie, i na Ukrainie, i w Grecji, i w wielu państwach chrześcijaństwa. Jeździmy po świecie, zwiedzamy, podziwiamy.
1-Moskwa
2-Wilno
Nasi przodkowie z Kresów odpowiedzieliby na to tytułowe pytanie szybko i z prostotą:
− Toć przecież w cerkwiach i kościołach grekokatolickich.
Kresowi rodzice i dziadkowie na co dzień obcowali z ikonami chociażby odwiedzając swych kolegów, u których „krasiwyj ugoł” ze świętą ikoną był ważnym miejscem domu, a także chodząc z przyjaciółmi do cerkwi. To było normalne- w jednej miejscowości były dwa kościoły i nie było przecież zakazów wstępu. Młodzi znali zarówno obrządek łaciński jak i prawosławny czy grekokatolicki.
Nawet im się podobało podwójne obchodzenie świąt, które przypadają w różnym czasie z powodu różnic kalendarzy. Na Kresach ikony były bliskie sercu zarówno jednym, jak i drugim.
Tak to prawda. Ikony to ważny element liturgii w różnych kościołach Wschodu i tam je możemy oglądać: i w Rosji, i na Litwie, i na Ukrainie, i w Grecji, i w wielu państwach chrześcijaństwa. Jeździmy po świecie, zwiedzamy, podziwiamy.
1-Moskwa
2-Wilno
3-Lwów
4-Tbilisi
5-Helsinki
6-Meteory w Grecji
Może jednak rozejrzyjmy się też wkoło siebie? Może nie trzeba jechać tak daleko? Ależ oczywiście- ikony są blisko nas.
We Wrocławiu mamy wiele sposobności kontaktu z ikonami i ze sztuką wschodu. Wystarczy pójść na nabożeństwo do paru pięknych świątyń.
Zrobiłam to z przyjemnością i spotkałam tam życzliwych mi ludzi. Gdy stałam zasłuchana w śpiew, otoczona zewsząd spojrzeniami świętych z ikon, gdy wsłuchiwałam się w modlitwy wiernych to przypominały mi się kresowe opowieści mojego taty o ikonach. To on uwrażliwił mnie na ich piękno i nieprzemijającą moc, niezależnie od obrządku. To tata uczył mnie przyjaźni do ludzi, tolerancji i nie ulegania stereotypom.
Odwiedziłam trzy wrocławskie świątynie i trzy miejsca spotkań z ikonami
7,8 Cerkiew Prawosławna przy ulicy Św. Jadwigi- na Piasku
9,10 Cerkiew Prawosławna- katedra- przy ulicy Św. Mikołaja
Na całym Dolnym Śląsku jest sporo cerkwi, bo przecież nie tylko katolicy przyjeżdżali tu z Kresów. Na Ziemiach Zachodnich w wielu miejscowościach też były dwa kościoły-katolicki i ewangelicki, ale nie cerkwie.
Niestety nie znajdziemy tu charakterystycznych kopuł cerkiewnych. Budynki zostały przekazane na mocy porozumień Kościołów wspólnotom prawosławnym lub greckokatolickim, ale nie było to typowe, wschodnie budownictwo, bo takich na tych ziemiach nie było.
Za to wnętrza cerkwi urzekają ikonowym urokiem.
13,14- Jelenia Góra
Wakacje to dobry czas na dalsze wyprawy po Polsce.
Na południu możemy podróżować pięknym szlakiem ikon. Pomiędzy Krynicą, a doliną Sanu w Bieszczadach rozciąga się kraina drewnianych cerkiewek wkomponowana w krajobraz gór. To świątynie łemkowskie. Ich architektura jest bardzo ciekawa, a i wnętrza warte są dokładnego obejrzenia- to jakby galerie sztuki cerkiewnej.
Warto tam pojechać, a jeśli nie ma takiej możliwości to polecam album „Ikony i cerkwie” Grażyny i Zygmunta Malinowskich , Elżbiety i Piotra Marciszynów. Znajdziemy tam nie tylko ilustracje- piękne zdjęcia, ale również ciekawe historie związane z tymi świątyniami i objaśnienia.
15-Szlak ikon-album
Na Podlasiu i Mazurach odwiedziłam molendy starowierców, a także liczne cerkwie w miastach i małych miejscowościach.
16-Gabowe Grądy
17-Supraśl-klasztor
18-Białystok
19-Wojnowo
Do tej pory pisałam tu o religijnym, duchowym charakterze ikon. Zwróćmy jednak uwagę, że są one ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Europy i całego świata.
Dlatego też ikony trafiły również do muzeów – miejsc świeckich, miejsc sztuki.
W Polsce najważniejszym muzeum ikon jest według mnie to w Supraślu, gdzie zainscenizowano nawet stary warsztat mnicha- ikonopisa.
20- Supraśl-muzeum-warsztat
21-Supraśl-ikony
Zachwyciły mnie również ikony w muzeum w Sanoku, ale byłam tam bez aparatu:
http://www.muzeum.sanok.pl/pl/zbiory-sanok/sztuka-sarkalna-15-19-w-zbiory
Planuję też wybrać się do warszawskiego muzeum ikon.
https://www.facebook.com/muzeumikonwarszawa
W Kairze znajduje się wspaniałe muzeum ikon koptyjskich. Podziwiałam je, ale nie wolno było robić zdjęć, a szkoda. Kupiłam za to na pamiątkę album z tego muzeum:
22-koptyjskie-albumy
Ikony oglądałam też w innych kościołach koptyjskich- w mieście i na pustyni a także te współczesne, malowane dla turystów na papirusach:
23-koptyjskie-freski
24-koptyjskie-ołtarz
25-koptyjskie-klasztor na pustyni
26- koptyjskie- na papirusach
Ikony znajdujemy też w wielu wielkich muzeach świata- od Kolekcji Ikon i Rzemiosła Bizantyjskiego w warszawskim Muzeum Narodowym zaczynając (http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/collectiondescription?dirids=131) , na paryskim Luwrze kończąc, bo są one bardzo ważnym elementem kultury i sztuki Europy i świata.
27 - Muzeum Louvre
Wykorzystałam w tekście zdjęcia z archiwum rodzinnego a także moich znajomych: Katarzyny Pawełczyk, Elżbiety Żak, Piotra Apostolidisa i Andrzeja Nowaka- dziękuję za udostepnienie
Artykuł przeczytano 1483 razy