IKONA ZAŚNIĘCIA BOGARODZICY
o. Mariusz Wójtowicz ocd -tekst za http://dumanie.ostnet.pl/?page_id=121
Anna Małgorzata Budzińska-ikona
Ikona Zasnięcia Matki Bożej-A.M.Budzińska
Ikona Zaśnięcia Matki Bożej zwiastuje Dobrą Nowinę o zwycięstwie Chrystusa nad śmiercią a w konsekwencji także o naszym zwycięstwie. Było w zwyczaju przynosić do domu umierającego ikonę Zaśnięcia Matki Bożej. Obraz ten pocieszał i uspokajał - na ikonie potwierdza się nieśmiertelność duszy i życie wieczne.
Zaśnięcie Bogarodzicy jest ostatnim w roku liturgicznym świętem z liczby dwunastu głównych świąt Kościoła prawosławnego. Chrześcijański Zachód mówi o Wniebowzięciu Matki Bożej, Wschód zaś o jej Zaśnięciu.
W obydwu wypadkach chodzi o tę samą prawdę wiary. Maryja, będąc bez grzechu (Niepokalana), nie doświadczyła śmierci (jednego ze skutków grzechu) tak, jak doświadczają jej wszyscy ludzie.
Jej śmierć była raczej przejściem, rodzajem zaśnięcia i wejścia duszą i ciałem w sferę Boga. Nawet jeżeli dawne teksty mówią, że Maryja najpierw zasnęła, a potem została wzięta do Nieba, to później Wschód skupi się bardziej na pierwszym, a Zachód na drugim z owych wydarzeń.
Około V wieku pojawił się zwyczaj świętowania Zaśnięcia NMP w dniu 15 sierpnia.
Anna Małgorzata Budzińska-ikona
Ikona Zasnięcia Matki Bożej-A.M.Budzińska
Ikona Zaśnięcia Matki Bożej zwiastuje Dobrą Nowinę o zwycięstwie Chrystusa nad śmiercią a w konsekwencji także o naszym zwycięstwie. Było w zwyczaju przynosić do domu umierającego ikonę Zaśnięcia Matki Bożej. Obraz ten pocieszał i uspokajał - na ikonie potwierdza się nieśmiertelność duszy i życie wieczne.
Zaśnięcie Bogarodzicy jest ostatnim w roku liturgicznym świętem z liczby dwunastu głównych świąt Kościoła prawosławnego. Chrześcijański Zachód mówi o Wniebowzięciu Matki Bożej, Wschód zaś o jej Zaśnięciu.
W obydwu wypadkach chodzi o tę samą prawdę wiary. Maryja, będąc bez grzechu (Niepokalana), nie doświadczyła śmierci (jednego ze skutków grzechu) tak, jak doświadczają jej wszyscy ludzie.
Jej śmierć była raczej przejściem, rodzajem zaśnięcia i wejścia duszą i ciałem w sferę Boga. Nawet jeżeli dawne teksty mówią, że Maryja najpierw zasnęła, a potem została wzięta do Nieba, to później Wschód skupi się bardziej na pierwszym, a Zachód na drugim z owych wydarzeń.
Około V wieku pojawił się zwyczaj świętowania Zaśnięcia NMP w dniu 15 sierpnia.
Całość kompozycji omawianej ikony opiera się na dwóch osiach - poziomej i pionowej.
Oś pozioma wyznacza miejsce ułożenia ciała Maryi na wysokim łożu. Jej głowa wsparta jest o poduszkę. Przy tym leży Ona w pozycji raczej osoby śpiącej, niż zmarłej.
Łoże Matki Bożej jest białe, jakby bije od niego blask, co przekonuje o jasnym i radosnym przyjęciu przez nią zaśnięcia.
Po obu jej stronach, u stóp i u głowy, symetrycznie rozmieszczone są postacie dwunastu pogrążonych w żałobie apostołów. Żal apostołów jest poruszający: jeszcze nie rozumieją oni ogromu tego, co się dzieje – triumfu nieśmiertelności nad końcem ziemskiego bytu Matki Bożej.
Można spośród nich odróżnić Piotra, który prawą ręką okadza ciało Maryi. Naprzeciw niego stoi Paweł, który jakby starał się go pocieszać. Nad głową Maryi, łysiejący i długobrody Jan Teolog (Ewangelista) pochyla swą głowę do ramienia Bogarodzicy.
Za apostołami, po prawej i po lewej stronie, stoją dwaj biskupi – najprawdopodobniej to Dionizy Areopagita i Tymoteusz.
Na osi pionowej, nad ciałem Maryi, stoi Chrystus otoczony nimbem. Figura Zbawiciela jest bardzo wyprostowana. To potwierdza przeciwstawienie się i zwycięstwo nieśmiertelności w Królestwie Niebieskim nad śmiercią i końcem życia ziemskiego.
Wszystko wokół raczej w kolorach brązu i ochry. Pomimo maryjnego charakteru wydarzenia przedstawianego na ikonach Zaśnięcia, jego centralną postacią nie jest Matka Boża, lecz Chrystus.
Postać Syna Matki zawiera się w trójkącie tworzonym przez biskupów, co oznacza, że wszelkie objawienie i działanie Chrystusa odbywa się w Kościele. Nad Jego głową namalowany jest ognisty, sześcioskrzydły Cherubin (Mądrość Boża – obecność mocy niebieskich, towarzyszących Zbawicielowi). W wewnętrznym kręgu znajdują się aniołowie.
Chrystus z pełnym czułości oddaniem trzyma w dłoniach małą, odzianą w biel postać - duszę Maryi, którą jej Syn za chwilę uniesie do nieba. Ikona wdzięcznie ukazuje zamianę ról: w dzieciństwie Maryja nosiła Jezusa na rękach, teraz On trzyma i otacza czułością duszę swej Matki.
Matka dała Synowi życie ziemskie. Syn daje Matce życie wieczne. Chrystus zabiera duszę Maryi, z ciałem i duszą zanosi Ją do raju pod drzewo życia.
Dolna część ikony jest przestrzenią wiary i śmierci, a część górna symbolizuje Życie, Zmartwychwstanie i przemienienie ludzkiej natury.
Dwie postacie centralne – Chrystus i Maryja – tworzą dwie podstawowe linie ikony: pionową i poziomą. Pionowa naznacza dokładne centrum ikony i wskazuje na dobroć i przyjaźń Boga wobec człowieka.
Ta pionowa linia bowiem chce spotkać się i przeciąć z linią poziomą. Linia pozioma znajduje się nieprzypadkowo w dolnej części ikony (sfera ludzka). Jej wyznacznikiem jest ciało Maryi, a szerzej – ludzkość, urodzajną ziemię gotową na przyjęcie ziarna Słowa Bożego.
Spotkanie się dwóch linii to życie, odkupienie całego stworzenia, które rozpoczęło się w łonie Maryi i objęło cały świat. Ikona zatem jest obrazem niemocy człowieka (śmierć) i potrzebą spotkania się z Bogiem, dawcą życia, aby stać się jak sam Bóg. W ten sposób jest ona głosem na pustyni zwiastującym spotkanie Boga z człowiekiem.
Górujące na ikonie dwa budynki są symbolem miasta Dawidowego, gdzie wypełniło się Prawo i przepowiednie proroków i gdzie dokonało się Zbawienie. Zaśnięcie Matki Bożej wydarzyło się w domu Jana Teologa, w którym mieszkała ona po ukrzyżowaniu Chrystusa.
Oś pozioma wyznacza miejsce ułożenia ciała Maryi na wysokim łożu. Jej głowa wsparta jest o poduszkę. Przy tym leży Ona w pozycji raczej osoby śpiącej, niż zmarłej.
Łoże Matki Bożej jest białe, jakby bije od niego blask, co przekonuje o jasnym i radosnym przyjęciu przez nią zaśnięcia.
Po obu jej stronach, u stóp i u głowy, symetrycznie rozmieszczone są postacie dwunastu pogrążonych w żałobie apostołów. Żal apostołów jest poruszający: jeszcze nie rozumieją oni ogromu tego, co się dzieje – triumfu nieśmiertelności nad końcem ziemskiego bytu Matki Bożej.
Można spośród nich odróżnić Piotra, który prawą ręką okadza ciało Maryi. Naprzeciw niego stoi Paweł, który jakby starał się go pocieszać. Nad głową Maryi, łysiejący i długobrody Jan Teolog (Ewangelista) pochyla swą głowę do ramienia Bogarodzicy.
Za apostołami, po prawej i po lewej stronie, stoją dwaj biskupi – najprawdopodobniej to Dionizy Areopagita i Tymoteusz.
Na osi pionowej, nad ciałem Maryi, stoi Chrystus otoczony nimbem. Figura Zbawiciela jest bardzo wyprostowana. To potwierdza przeciwstawienie się i zwycięstwo nieśmiertelności w Królestwie Niebieskim nad śmiercią i końcem życia ziemskiego.
Wszystko wokół raczej w kolorach brązu i ochry. Pomimo maryjnego charakteru wydarzenia przedstawianego na ikonach Zaśnięcia, jego centralną postacią nie jest Matka Boża, lecz Chrystus.
Postać Syna Matki zawiera się w trójkącie tworzonym przez biskupów, co oznacza, że wszelkie objawienie i działanie Chrystusa odbywa się w Kościele. Nad Jego głową namalowany jest ognisty, sześcioskrzydły Cherubin (Mądrość Boża – obecność mocy niebieskich, towarzyszących Zbawicielowi). W wewnętrznym kręgu znajdują się aniołowie.
Chrystus z pełnym czułości oddaniem trzyma w dłoniach małą, odzianą w biel postać - duszę Maryi, którą jej Syn za chwilę uniesie do nieba. Ikona wdzięcznie ukazuje zamianę ról: w dzieciństwie Maryja nosiła Jezusa na rękach, teraz On trzyma i otacza czułością duszę swej Matki.
Matka dała Synowi życie ziemskie. Syn daje Matce życie wieczne. Chrystus zabiera duszę Maryi, z ciałem i duszą zanosi Ją do raju pod drzewo życia.
Dolna część ikony jest przestrzenią wiary i śmierci, a część górna symbolizuje Życie, Zmartwychwstanie i przemienienie ludzkiej natury.
Dwie postacie centralne – Chrystus i Maryja – tworzą dwie podstawowe linie ikony: pionową i poziomą. Pionowa naznacza dokładne centrum ikony i wskazuje na dobroć i przyjaźń Boga wobec człowieka.
Ta pionowa linia bowiem chce spotkać się i przeciąć z linią poziomą. Linia pozioma znajduje się nieprzypadkowo w dolnej części ikony (sfera ludzka). Jej wyznacznikiem jest ciało Maryi, a szerzej – ludzkość, urodzajną ziemię gotową na przyjęcie ziarna Słowa Bożego.
Spotkanie się dwóch linii to życie, odkupienie całego stworzenia, które rozpoczęło się w łonie Maryi i objęło cały świat. Ikona zatem jest obrazem niemocy człowieka (śmierć) i potrzebą spotkania się z Bogiem, dawcą życia, aby stać się jak sam Bóg. W ten sposób jest ona głosem na pustyni zwiastującym spotkanie Boga z człowiekiem.
Górujące na ikonie dwa budynki są symbolem miasta Dawidowego, gdzie wypełniło się Prawo i przepowiednie proroków i gdzie dokonało się Zbawienie. Zaśnięcie Matki Bożej wydarzyło się w domu Jana Teologa, w którym mieszkała ona po ukrzyżowaniu Chrystusa.
Artykuł przeczytano 1622 razy