IKONA ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO
Anna Małgorzata Budzińska
-opracowanie tekstu i wykonanie ikon
Ikona Pięćdziesiątnicy z pozoru wydaje się tylko zwykłym przedstawieniem wydarzenia. Tak jednak nie jest. Ileż tu jest symboli, ileż ona chce nam powiedzieć!
Dla mnie bardzo ciekawy jest jeden aspekt wymowy tej ikony- ważne przesłanie: „Każdy z nas jest inny, ale wszyscy jesteśmy równi.”
Spróbuję to wyjaśnić.
-opracowanie tekstu i wykonanie ikon
Ikona Pięćdziesiątnicy z pozoru wydaje się tylko zwykłym przedstawieniem wydarzenia. Tak jednak nie jest. Ileż tu jest symboli, ileż ona chce nam powiedzieć!
Dla mnie bardzo ciekawy jest jeden aspekt wymowy tej ikony- ważne przesłanie: „Każdy z nas jest inny, ale wszyscy jesteśmy równi.”
Dotyczy to wielu aspektów życia- i religii, i prawa, i obowiązków, i narodowości, i innych.
Spróbuję to wyjaśnić.
Ikona Pięćdziesiątnicy
Popatrzmy na tych apostołów- wszyscy znajdują się na tym samym planie, w jednakowej skali wielkości, choć niektórzy są w oddaleniu – to wyraża ich równość. Wszyscy zasiadają na ławie w kształcie łuku-podkowy tworząc dwie grupy, jedna naprzeciw drugiej. Są równi, ale nie jednakowi. Każdy siedzi w innej pozie, ma inne gesty, miny, widać zróżnicowaną kolorystykę szat. Apostołowie mają też różne zadania- ci którzy trzymają księgi to ewangeliści, zaś pozostali trzymają zwoje- symbol nauczania apostolskiego.
Tak, ikona przypomina, że jedność nie wyklucza różnorodności.
Mamy różne kościoły, ale wierzymy w Boga.
Kilka słów o samym tym święcie.
Święta Pięćdziesiątnica, Zielone Świątki, Niedziela Świętej Trójcy - to inne nazwy tego Święta (Kościół rzymsko- katolicki rozdzielił Pięćdziesiątnicę i Święto Trójcy na dwa osobne - Zachód obchodzi Niedzielę Św. Trójcy tydzień po Zesłaniu Świętego Ducha).
Obchodzone zawsze w niedzielę, pięćdziesiąt dni po Passze. Już Żydzi uroczyście obchodzili pięćdziesiąty dzień od Paschy na pamiątkę Teofanii przed Mojżeszem, kiedy ten od Boga dostał Dekalog.
Jak widzimy, jest to też swoiste proroctwo - w Nowotestamentowej Pięćdziesiątnicy objawia się Trzecia Osoba Św. Trójcy - Duch Święty. Jezus spełnia Swoją obietnicę, daje Pocieszyciela najpierw posłusznie oczekującym apostołom zebranym w Wieczerniku.
Ten dzień uznajemy za początek pełnego istnienia Kościoła.
Jest to jedno z dwunastu głównych świąt cerkiewnych. Po raz pierwszy od Paschy śpiewa się hymn "Cariu Niebiesnyj" ("Królu niebieski").
Powróćmy jeszcze do ikony. Jest na niej cała Trójca Święta, choć na pierwszy rzut oka tego nie widać.
Na głowy apostołów z góry zstępuje Święty Duch w postaci promieni światła – jest to bohater ikony Zesłania- Osoba Trójcy Świętej.
Krąg apostołów zwieńczony jest pustym miejscem. To pusty tron oczekujący powtórnego przyjścia Chrystusa – symbol ciągłego oczekiwania na Oblubieńca Tutaj Chrystus pozostaje niewidzialny, lecz to On jest zawsze obecną Głową Cerkwi. Mamy więc na ikonie Chrystusa, choć go nie widzimy, to kolejna Osoba Trójcy Świętej.
No i Bóg Ojciec. Jest niewidzialny, ale otwarty krąg Ducha Świętego wskazuje, że jest On w niebie.
Mamy więc już całą Trójcę Świętą.
W Kościele Prawosławnym, którego kalendarz liturgiczny nie przewiduje święta Trójcy Świętej w dosłownym jego znaczeniu, celebrowane jest ono głównie w pierwszy dzień Pięćdziesiątnicy - w Niedzielę, która nazywana jest również Dniem Trójcy. Nabożeństwo tego dnia objaśnia dogmatyczną naukę Kościoła o Trójcy Świętej, której ikona wynoszona jest do nawy świątyni.
Ikona Zstąpienia Ducha Świętego na Apostołów wprowadzana jest do nabożeństwa drugiego dnia, w Poniedziałek, który poświęcony jest Duchowi Świętemu i nazywany jest Dniem Ducha.
W ten sposób te dwie całkowicie różne pod względem swego znaczenia ikony odnoszą się do święta Pięćdziesiątnicy.
Oto inna ikona Trójcy Świętej, według Andrieja Rublowa:
Ikona Trójcy Świętej
Powróćmy znów do pierwszej ikony- Zesłania Ducha Świętego.
W centrum znajduje się nisza w kształcie arki z ciemnym tłem.
Znajdujący się w arce mistyczny starzec-król trzyma w wyciągniętych dłoniach jasny welon lub obrus, na którym spoczywa dwanaście rulonów. Nabierają one rangi świętości, której nie należy dotykać gołymi rękoma. Służą za symbole apostolskiej misji każdego z apostołów, kierowanej do całego świata, którą otrzymali oni w dzień Pięćdziesiątnicy oraz powszechną obietnicą zbawienia.
Ten starzec to król Dawid, który reprezentuje jednocześnie wszystkich proroków i patriarchów Starego Testamentu, którzy pragnęli zobaczyć i nie zobaczyli tego, co stało się udziałem Kościoła w dzień Pięćdziesiątnicy.
Kolejny aspekt symboliki tej ikony to: „Otwarte dla nas Niebo i otwarta Ziemia”
Otwarta u góry kompozycja zdaje się być skierowana ku niebu (ku Ojcu), skąd wydobywają się ogniste języki. Również nisza w jej dolnej części czyni wrażenie otwartości. Świadczy to też o otwartości Cerkwi: z góry poprzez Świętego Ducha dla bezcielesnej Trójcy, z dołu poprzez nas dla całego świata.
Dz.Ap. 2:1-47
1. A gdy nadszedł dzień Zielonych Świąt, byli wszyscy razem na jednym miejscu.
2. I powstał nagle z nieba szum, jakby wiejącego gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, gdzie siedzieli.
3. I ukazały się im języki jakby z ognia, które się rozdzieliły i usiadły na każdym z nich
4. I napełnieni zostali wszyscy Duchem Świętym, i zaczęli mówić innymi językami, tak jak im Duch poddawał.
Zewnętrzne przejawy świętowania Pięćdziesiątnicy - upiększanie świątyń i domów zielonymi gałązkami drzew, krzewów i kwiatami - również wywodzą się z Kościoła Starego Testamentu i symbolicznie wyrażają moc Ducha Świętego, która ożywia, odnawia, daje życie i pobudza wszystko do rozkwitu.
Dawniej powszechnym zwyczajem tego okresu było majenie domów, zgodnie z powiedzeniem "Zielone Świątki - tatarak w kątki", przed wejściem do chat ustawiano młode zielone brzózki. Kiedyś jeszcze cięto tatarak, i rozrzucano po całym mieszkaniu oraz przed chatą- cóż to był za zapach! W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.
Współcześnie ludzie przynoszą mniejsze gałązki brzozy czy klonu, które wkładają za obrazy i do wazonów.
Przy opracowaniu tematu korzystałam ze stron:
http://chomikuj.pl/Srbija/*e2*98*a6Muzyka+chrze*c5*9bcija*c5*84ska+*e2*80*a0/Zes*c5*82anie+Ducha+*c5*9awi*c4*99tego+(Pi*c4*99*c4*87dziesi*c4*85tnica)/ikony
http://www.parafia-swietego-jerzego.pl/index.php?id=103&sub=swieto&sid=26
ks. Konstanty Bondaruk, Jarosław Charkiewicz
http://forum.historicus.pl/viewtopic.php?t=3486 http://www.old.cerkiew.pl/prawoslawie/text.php?id=186 http://wiano.eu/article/2166 -zdjęcie święta
http://www.chojnow.miejsce.me/view/clericali-hydepark/zielone-swiatki-czyli-poganskie-swieto-plodnosci#clericali-hydepark/zielone-swiatki-czyli-poganskie-swieto-plodnosci - zdjęcie chaty
http://wwwpomysl.wordpress.com/category/biblia/duch-swiety/ -zdjęcie w brzozach i cytat z Pisma Świętego
Popatrzmy na tych apostołów- wszyscy znajdują się na tym samym planie, w jednakowej skali wielkości, choć niektórzy są w oddaleniu – to wyraża ich równość. Wszyscy zasiadają na ławie w kształcie łuku-podkowy tworząc dwie grupy, jedna naprzeciw drugiej. Są równi, ale nie jednakowi. Każdy siedzi w innej pozie, ma inne gesty, miny, widać zróżnicowaną kolorystykę szat. Apostołowie mają też różne zadania- ci którzy trzymają księgi to ewangeliści, zaś pozostali trzymają zwoje- symbol nauczania apostolskiego.
Tak, ikona przypomina, że jedność nie wyklucza różnorodności.
Mamy różne kościoły, ale wierzymy w Boga.
Kilka słów o samym tym święcie.
Święta Pięćdziesiątnica, Zielone Świątki, Niedziela Świętej Trójcy - to inne nazwy tego Święta (Kościół rzymsko- katolicki rozdzielił Pięćdziesiątnicę i Święto Trójcy na dwa osobne - Zachód obchodzi Niedzielę Św. Trójcy tydzień po Zesłaniu Świętego Ducha).
Obchodzone zawsze w niedzielę, pięćdziesiąt dni po Passze. Już Żydzi uroczyście obchodzili pięćdziesiąty dzień od Paschy na pamiątkę Teofanii przed Mojżeszem, kiedy ten od Boga dostał Dekalog.
Jak widzimy, jest to też swoiste proroctwo - w Nowotestamentowej Pięćdziesiątnicy objawia się Trzecia Osoba Św. Trójcy - Duch Święty. Jezus spełnia Swoją obietnicę, daje Pocieszyciela najpierw posłusznie oczekującym apostołom zebranym w Wieczerniku.
Ten dzień uznajemy za początek pełnego istnienia Kościoła.
Jest to jedno z dwunastu głównych świąt cerkiewnych. Po raz pierwszy od Paschy śpiewa się hymn "Cariu Niebiesnyj" ("Królu niebieski").
Powróćmy jeszcze do ikony. Jest na niej cała Trójca Święta, choć na pierwszy rzut oka tego nie widać.
Na głowy apostołów z góry zstępuje Święty Duch w postaci promieni światła – jest to bohater ikony Zesłania- Osoba Trójcy Świętej.
Krąg apostołów zwieńczony jest pustym miejscem. To pusty tron oczekujący powtórnego przyjścia Chrystusa – symbol ciągłego oczekiwania na Oblubieńca Tutaj Chrystus pozostaje niewidzialny, lecz to On jest zawsze obecną Głową Cerkwi. Mamy więc na ikonie Chrystusa, choć go nie widzimy, to kolejna Osoba Trójcy Świętej.
No i Bóg Ojciec. Jest niewidzialny, ale otwarty krąg Ducha Świętego wskazuje, że jest On w niebie.
Mamy więc już całą Trójcę Świętą.
W Kościele Prawosławnym, którego kalendarz liturgiczny nie przewiduje święta Trójcy Świętej w dosłownym jego znaczeniu, celebrowane jest ono głównie w pierwszy dzień Pięćdziesiątnicy - w Niedzielę, która nazywana jest również Dniem Trójcy. Nabożeństwo tego dnia objaśnia dogmatyczną naukę Kościoła o Trójcy Świętej, której ikona wynoszona jest do nawy świątyni.
Ikona Zstąpienia Ducha Świętego na Apostołów wprowadzana jest do nabożeństwa drugiego dnia, w Poniedziałek, który poświęcony jest Duchowi Świętemu i nazywany jest Dniem Ducha.
W ten sposób te dwie całkowicie różne pod względem swego znaczenia ikony odnoszą się do święta Pięćdziesiątnicy.
Oto inna ikona Trójcy Świętej, według Andrieja Rublowa:
Ikona Trójcy Świętej
Powróćmy znów do pierwszej ikony- Zesłania Ducha Świętego.
W centrum znajduje się nisza w kształcie arki z ciemnym tłem.
Znajdujący się w arce mistyczny starzec-król trzyma w wyciągniętych dłoniach jasny welon lub obrus, na którym spoczywa dwanaście rulonów. Nabierają one rangi świętości, której nie należy dotykać gołymi rękoma. Służą za symbole apostolskiej misji każdego z apostołów, kierowanej do całego świata, którą otrzymali oni w dzień Pięćdziesiątnicy oraz powszechną obietnicą zbawienia.
Ten starzec to król Dawid, który reprezentuje jednocześnie wszystkich proroków i patriarchów Starego Testamentu, którzy pragnęli zobaczyć i nie zobaczyli tego, co stało się udziałem Kościoła w dzień Pięćdziesiątnicy.
Kolejny aspekt symboliki tej ikony to: „Otwarte dla nas Niebo i otwarta Ziemia”
Otwarta u góry kompozycja zdaje się być skierowana ku niebu (ku Ojcu), skąd wydobywają się ogniste języki. Również nisza w jej dolnej części czyni wrażenie otwartości. Świadczy to też o otwartości Cerkwi: z góry poprzez Świętego Ducha dla bezcielesnej Trójcy, z dołu poprzez nas dla całego świata.
Dz.Ap. 2:1-47
1. A gdy nadszedł dzień Zielonych Świąt, byli wszyscy razem na jednym miejscu.
2. I powstał nagle z nieba szum, jakby wiejącego gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, gdzie siedzieli.
3. I ukazały się im języki jakby z ognia, które się rozdzieliły i usiadły na każdym z nich
4. I napełnieni zostali wszyscy Duchem Świętym, i zaczęli mówić innymi językami, tak jak im Duch poddawał.
Zewnętrzne przejawy świętowania Pięćdziesiątnicy - upiększanie świątyń i domów zielonymi gałązkami drzew, krzewów i kwiatami - również wywodzą się z Kościoła Starego Testamentu i symbolicznie wyrażają moc Ducha Świętego, która ożywia, odnawia, daje życie i pobudza wszystko do rozkwitu.
Dawniej powszechnym zwyczajem tego okresu było majenie domów, zgodnie z powiedzeniem "Zielone Świątki - tatarak w kątki", przed wejściem do chat ustawiano młode zielone brzózki. Kiedyś jeszcze cięto tatarak, i rozrzucano po całym mieszkaniu oraz przed chatą- cóż to był za zapach! W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.
Współcześnie ludzie przynoszą mniejsze gałązki brzozy czy klonu, które wkładają za obrazy i do wazonów.
Przy opracowaniu tematu korzystałam ze stron:
http://chomikuj.pl/Srbija/*e2*98*a6Muzyka+chrze*c5*9bcija*c5*84ska+*e2*80*a0/Zes*c5*82anie+Ducha+*c5*9awi*c4*99tego+(Pi*c4*99*c4*87dziesi*c4*85tnica)/ikony
http://www.parafia-swietego-jerzego.pl/index.php?id=103&sub=swieto&sid=26
ks. Konstanty Bondaruk, Jarosław Charkiewicz
http://forum.historicus.pl/viewtopic.php?t=3486 http://www.old.cerkiew.pl/prawoslawie/text.php?id=186 http://wiano.eu/article/2166 -zdjęcie święta
http://www.chojnow.miejsce.me/view/clericali-hydepark/zielone-swiatki-czyli-poganskie-swieto-plodnosci#clericali-hydepark/zielone-swiatki-czyli-poganskie-swieto-plodnosci - zdjęcie chaty
http://wwwpomysl.wordpress.com/category/biblia/duch-swiety/ -zdjęcie w brzozach i cytat z Pisma Świętego
Artykuł przeczytano 7475 razy